بیات مستعلی بیگ
در مورد ایل بیات و تبار بیات ها می باشدبیات مستعلی بیگ
در مورد ایل بیات و تبار بیات ها می باشدپنج علامت مشهور بیات ها
پنج علامت مشهور بیات ها
در این مبحث به معرفی پنج علامتی خواهیم پرداخت که بر طبق منابع
مختلف متعلق به ایل بیات می باشد
1_
این علامت که به تامغای بیات معروف است در واقع علامت نمی باشد
بلکه شکل نوشتاری کلمه " بایات " به خط باستانی ترک ها در آسیای میانه است
که بعد از مسلمان شدن ترک های اغوز و پذیرش رسم الخط عربی
نسل های بعدی بیات ها به علت ناآشنایی با این خط آن را به اشتباه
علامت متصور شده اند
لازم به ذکر است قبلا در مطلبی که تحت عنوان " تامغای بیات " نوشتم
و در وبلاگ قرار داده ام در مورد آن مفصلا توضیح داده ام
بیات ها تامغای بیات یا اشکال تغییر یافته آن را بر روی
سنگ قبرها رسم می کردند
تامغای بیات در کتاب " دیوان لغات الترک " محمود کاشغری که
از کتاب های مرجع در مورد ترک های اغوز می باشد آمده است
http://bayatqashqai.mihanblog.com/post/17
منبع عکس :
علامت بالا مشهور به توتم بیات است که در واقع سمبل ایل بیات
بوده است بیشتر محققین آن را پرنده شاهین ولی تعداد اندکی
از محققین آن را عقاب می دانند بنظر می رسد نظریه ای که
آن را پرنده شاهین می داند صحیح تر است
تصویر بالا در کتاب " جامع التواریخ " نوشته رشیدالدین فضل الله
آورده شده است
قبلا درمبحثی تحت عنوان توتم بیات که در وبلاگ
قرار دادم مفصل در این باره توضیح داده امhttp://bayatqashqai.mihanblog.com/post/68
3_ 
این علامت در کتاب هنر نامه که در دوره عثمانی تالیف گردیده
به عنوان علامت ایل بیات آمده است
Bayat / Afyonkarahisar
4_ 
علامت فوق در کتاب " تاریخ آل سلجوق (سلجوق نامه) " که در زمان
سلسله سلجوقی توسط علی یازیچی اوغلو نوشته شده
و یکی از کتاب های مرجع در مورد ترک های اغوز است
به عنوان علامت ایل بیات آمده است
لازم به ذکر است است با توجه به گفته رشیدالدین فضل الله که
ادیب بزرگ ترکان اوغوز دده قورقود را منتسب به ایل بیات دانسته
از این علامت در معماری مقبره دده قورقود و شهر قورقود که منتسب
به او در کشور قزاقستان می باشد استفاده شده است
http://bayatqashqai.mihanblog.com/post/76
5_
این علامت هم بر روی قبر بعضی از افراد ایل بیات در آسیای میانه
دیده شده است این علامت در کتاب " شجره تراکمه "
نوشته ابوالغازی بهادرخان به عنوان علامت ایل بیات آمده است
منبع عکس :
https://turkcetarih.com/kazakistan-ustyurttaki-turk-tarzi-mezar-yapilari-3/در مورد علامت های شماره 3 و 4 و 5 دو نظریه وجود دارد :
1_نظریه اول این است که آن ها شکل تغییر یافته تامغای بیات
(تصویر شماره یک) می باشند
2_ دومین نظریه این است که این سه علامت شکل تیر می باشند و
در واقع اشاره به داستانی دارد که اغوز خان ( جد بیات ها ) بین
فرزندان خویش تیر و کمانش را تقسیم می نماید
رسم کری حضرت ابوالفضل(ع) در بیات ها
رسم کری حضرت ابوالفضل(ع) در بیات ها
قبل از معرفی این رسم ابتدا به چند نکته اشاره می نمایم همانطور که قبلا گفتم ایل ترک بیات یکی از 24 ایل ترک اوغوز
می باشد که در زمان سلجوقیان به همراه دیگر ایلات ترک غزتبار
به غرب رودخانه جیحون و فلات قاره ایران وارد شدند و
بنا به دلایلی دچار فروپاشی گردید
بنده قبلا در مطلبی تحت عنوان " فروپاشی ایل بیات " که در
وبلاگ قرار دادم در این مورد توضیح داده ام
بعد از فروپاشی ایل بیات طوایف مختلف بیات در مناطق
مختلف یا ساکن شدند یا به زندگی عشایری خویش ادامه دادند
از میان طوایف مختلف طایفه بیات تعداد اندکی از این طوایف
در زمان های بعد جذب اتحادیه های ایلیاتی تازه تاسیس
مانند ایناللو گردیدند
ولی اکثر طوایف بیات بصورت مستقل به زندگی خویش ادامه داده اند
در این میان تعداد اندکی از بیات هایی که به ایل ایناللو پیوستن
دارای چند رسم اعتقادی هستند که در ایل ایناللو وجود دارد
مانند مراسم اجاق و رسم حضرت ابوالفضل (ع) کرسی یا به عبارتی
کری حضرت عباس قبلا مفصلا در مورد رسم اجاق توضیح داده ام
و در این مطلب به بررسی مراسم کری حضرت عباس(ع) خواهیم پرداخت
ترک ها ارادت خاصی به امام حسین(ع) و علی الخصوص حضرت
ابوالفضل العباس(ع) دارند.
"کره ی حضرت عباس" یکی از این باورهاست که نمایانگر
اعتقادی راسخ در قلب مالامال از عشق مردم ایل نسبت به
قمربنی هاشم(ع) می باشد.
این علامت به این گونه است که چند عدد سنگ را روی هم گذاشته و
برای محافظت از سرقت و دزدی، مقابل مکان مورد نظرشان قرار می دهند.
سارقین نیز هنگامیکه این علامت را ببینند به خاطر ارادتی که
به حضرت ابوالفضل دارند،
هیچگاه به خود جرات تجاوز و دست درازی به آن مکان را نمی دهنددر نقاشی زیر اثر مرحوم بهادری کشکولی یک کری حضرت عباس(ع) را
مشاهده می نمایید
بیات های ایل ایناللو هم این مراسم را اجرا می کردند اما
نکته ای که در مورد این رسم جالب است این نکته می باشد که
این رسم در مذهب تشیع و دین مبین اسلام وجود ندارد
پژوهشگران بر این اعتقادند که رسم کری حضرت عباس (ع)
در واقع رسمی اعتقادی است
که ترک ها از اجداد خویش در آسیای میانه به ارث برده اند
و پس از تشرف به دین اسلام و مذهب تشیع به این رسم رنگ اسلامی
داده اند گفتن این نکته ضروری است که ترک های آسیای میانه عمدتا
دارای مذهب گوک تانگری و شامانیسم بوده اند
اما اعتقادات گوناگون هم در بین آن ها وجود داشته است همانطور
که ابن فضلان در سفرنامه خویش به این نکته اشاره می نماید
(پژوهشگران معتقدند آیین شامانیسم بعد دیگری از آیین
گوک تانگری بوده است)
در عکس بعد هم مراسم عروسی ترک ها در جنوب ایران را می بینید
که ردپای آیین شامان در آن دیده می شود
تامغای بیات یا علامت اجاق بیات
تامغای بیات یا علامت اجاق بیات
در شکل بالا نشان ایل بیات یا بایات تامغاسی یا علامت اجاق بیات
را می توانید ببینید این علامت سابقه چند هزار ساله دارد
لازم به ذکر است علامت ایل بیات یا به ترکی بایات تامغاسی
در واقع کلمه ای است که به الفبای ترکی باستان
( الفبای ترکی باستان در آسیای میانه) نوشته شده است که
معنی نعمت یا ثروت می دهد
و ایل بیات با توجه به نام ایل خود که معنی ثروت یا نعمت است
کلمه ثروت یا نعمت را به عنوان نشان ایل بیات انتخاب کرده اند
منبع : http://www.tarihnotlari.com/turklerin-soy-agaci/oguz-boylari-2/
تامغای بیات در کتاب " دیوان لغات الترک " نوشته محمود کاشغری
هم آمده است
نکته جالب اینجاست که اکثر طوایف بازمانده از ایل بیات
بعد از فروپاشی ایل بیات این علامت را به مرور زمان
فراموش نمودند ولی طایفه بیات مستعلی بیگ
و بعضی از طوایف بیات آن را حفظ نموده
و آن را بر سنگ قبر متوفیان می کشیدند تا قبر افرادی که
در مسیر کوچ فوت می کردند مشخص باشد که متعلق به
بیات ها است بعد از ورود طایفه بیات در زمان سلجوقیان
به غرب رودخانه جیحون و فلات قاره ایران این ایل بنا
به عواملی دچار فروپاشی گردید و طوایف مختلف
بیات در نقاط مختلف پراکنده گردیند
در دو عکس بالا تصویری از سنگ قبر
مرحومه کربلایی سکینه بیات ازطایفه بیات مستعلی بیگ
را مشاهده می نمایید که در پایین آن علامت اجاق
طایقه بیات مستعلی بیگ حک شده است
که برگرفته از علامت تامغای ایل بیات است
که در اثر مرور زمان دچار تغییر شده است
مراحل تغییرات تامغای باستانی ایل بایات(بیات)
را در تصویر زیر مشاهده می نمایید
در تصاویر زیر دو نمونه از تامغای بیات را که تغییر یافته
از تامغای باستانی ایل بیات هستند را مشاهده می کنید
محل کشف تیمره خمین در استان مرکزی
در عکس زیر سنگ قبری متعلق به یکی از افراد ایل بیات
در منطقه اژه در کشور ترکیه را می بینید
که علامت تامغای بیات به شکل باستانی آن بر روی
سنگ قبر حک شده است
به گفته باستانشناسان کشور ترکیه قدمت این سنگ قبر
مربوط به 600 سال قبل می باشد
منبع عکس :
چندی قبل اخباری منتشر شد که خبر از کشف تامغای ایل بیات
به همراه تامغای ایل قایی در منطقه تیمره در استان مرکزی می داد
گفتن این نکته ضروری است که بر طبق گزارش های باستانشناسی
این سنگ نگاره ها که شامل نقاشی های مختلفی می باشد در
یک دوره چند هزار ساله تا دوره اسلامی توسط مردم محلی و اقوامی
که از آنجا عبور می کرده اند رسم شده است
در رابطه با تامغاهای بیات و قایی کشف شده در تیمره بین محققین
دو نظریه وجود دارد :
1_ بعضی قدمت آن ها را مربوط به اولین جهانگشایی ترکان اوغوز
یعنی چند هزار سال قبل
(قبل از میلاد مسیح(ع)) و معاصر با دوران فراعنه در مصر می دانند
و به داستان جهانگشایی ترکان اوغوز
که در آن محدوده زمانی اتفاق افتاد و از آسیای میانه حرکت کرده
و تا مصر پیش رفتند
و پس از دریافت غنایم بسیاری به محل اولیه خویش بازگشتند
استناد می کنند
داستان این جهانگشایی در کتاب اوغوزنامه نوشته رشید الدین فضل الله و
همچنین در کتاب سکیف های امپراطور فصل ششم کتاب
نوشته آقای زائور حسن اف به مترجمی رضا جلیلی نیا آمده است
2_ بعضی نیز قدمت آن ها را مربوط به دومین جهانگشایی ترکان اوغوز
یعنی بعد از اسلام و در زمان سلجوقیان یا بعد از آن می دانند
لازم به ذکر است بنا به گفته محققین ترک ،
سلجوقیان از ترکان اوغوز و از ایل قینیق بودند
لازم به ذکر است بعد از تاسیس سلسله سلجوقیان
دیگر طوایف ترک اوغوز به آنها می پیوندند و از آسیای میانه وارد
غرب رودخانه جیحون و فلات قاره ایران می شوند
در تصویر زیر علامت تامغای بیات را به همراه تامغای قایی می بینید تامغای بیات با دایره آبی در عکس مشخص است تامغای بیات
در این عکس بصورت تغییر یافته آن حک شده است
دقیقا مانند تامغای بیات بر روی سنگ قبر افراد طایفه بیات مستعلی بیگ
برای اطلاع بیشتر در مورد تامغای بیات به لینک زیر مراجعه کنید :