بیات مستعلی بیگ
در مورد ایل بیات و تبار بیات ها می باشدبیات مستعلی بیگ
در مورد ایل بیات و تبار بیات ها می باشدتامغای بیات یا علامت اجاق بیات
تامغای بیات یا علامت اجاق بیات
در شکل بالا نشان ایل بیات یا بایات تامغاسی یا علامت اجاق بیات
را می توانید ببینید این علامت سابقه چند هزار ساله دارد
لازم به ذکر است علامت ایل بیات یا به ترکی بایات تامغاسی
در واقع کلمه ای است که به الفبای ترکی باستان
( الفبای ترکی باستان در آسیای میانه) نوشته شده است که
معنی نعمت یا ثروت می دهد
و ایل بیات با توجه به نام ایل خود که معنی ثروت یا نعمت است
کلمه ثروت یا نعمت را به عنوان نشان ایل بیات انتخاب کرده اند
منبع : http://www.tarihnotlari.com/turklerin-soy-agaci/oguz-boylari-2/
تامغای بیات در کتاب " دیوان لغات الترک " نوشته محمود کاشغری
هم آمده است
نکته جالب اینجاست که اکثر طوایف بازمانده از ایل بیات
بعد از فروپاشی ایل بیات این علامت را به مرور زمان
فراموش نمودند ولی طایفه بیات مستعلی بیگ
و بعضی از طوایف بیات آن را حفظ نموده
و آن را بر سنگ قبر متوفیان می کشیدند تا قبر افرادی که
در مسیر کوچ فوت می کردند مشخص باشد که متعلق به
بیات ها است بعد از ورود طایفه بیات در زمان سلجوقیان
به غرب رودخانه جیحون و فلات قاره ایران این ایل بنا
به عواملی دچار فروپاشی گردید و طوایف مختلف
بیات در نقاط مختلف پراکنده گردیند
در دو عکس بالا تصویری از سنگ قبر
مرحومه کربلایی سکینه بیات ازطایفه بیات مستعلی بیگ
را مشاهده می نمایید که در پایین آن علامت اجاق
طایقه بیات مستعلی بیگ حک شده است
که برگرفته از علامت تامغای ایل بیات است
که در اثر مرور زمان دچار تغییر شده است
مراحل تغییرات تامغای باستانی ایل بایات(بیات)
را در تصویر زیر مشاهده می نمایید
در تصاویر زیر دو نمونه از تامغای بیات را که تغییر یافته
از تامغای باستانی ایل بیات هستند را مشاهده می کنید
محل کشف تیمره خمین در استان مرکزی
در عکس زیر سنگ قبری متعلق به یکی از افراد ایل بیات
در منطقه اژه در کشور ترکیه را می بینید
که علامت تامغای بیات به شکل باستانی آن بر روی
سنگ قبر حک شده است
به گفته باستانشناسان کشور ترکیه قدمت این سنگ قبر
مربوط به 600 سال قبل می باشد
منبع عکس :
چندی قبل اخباری منتشر شد که خبر از کشف تامغای ایل بیات
به همراه تامغای ایل قایی در منطقه تیمره در استان مرکزی می داد
گفتن این نکته ضروری است که بر طبق گزارش های باستانشناسی
این سنگ نگاره ها که شامل نقاشی های مختلفی می باشد در
یک دوره چند هزار ساله تا دوره اسلامی توسط مردم محلی و اقوامی
که از آنجا عبور می کرده اند رسم شده است
در رابطه با تامغاهای بیات و قایی کشف شده در تیمره بین محققین
دو نظریه وجود دارد :
1_ بعضی قدمت آن ها را مربوط به اولین جهانگشایی ترکان اوغوز
یعنی چند هزار سال قبل
(قبل از میلاد مسیح(ع)) و معاصر با دوران فراعنه در مصر می دانند
و به داستان جهانگشایی ترکان اوغوز
که در آن محدوده زمانی اتفاق افتاد و از آسیای میانه حرکت کرده
و تا مصر پیش رفتند
و پس از دریافت غنایم بسیاری به محل اولیه خویش بازگشتند
استناد می کنند
داستان این جهانگشایی در کتاب اوغوزنامه نوشته رشید الدین فضل الله و
همچنین در کتاب سکیف های امپراطور فصل ششم کتاب
نوشته آقای زائور حسن اف به مترجمی رضا جلیلی نیا آمده است
2_ بعضی نیز قدمت آن ها را مربوط به دومین جهانگشایی ترکان اوغوز
یعنی بعد از اسلام و در زمان سلجوقیان یا بعد از آن می دانند
لازم به ذکر است بنا به گفته محققین ترک ،
سلجوقیان از ترکان اوغوز و از ایل قینیق بودند
لازم به ذکر است بعد از تاسیس سلسله سلجوقیان
دیگر طوایف ترک اوغوز به آنها می پیوندند و از آسیای میانه وارد
غرب رودخانه جیحون و فلات قاره ایران می شوند
در تصویر زیر علامت تامغای بیات را به همراه تامغای قایی می بینید تامغای بیات با دایره آبی در عکس مشخص است تامغای بیات
در این عکس بصورت تغییر یافته آن حک شده است
دقیقا مانند تامغای بیات بر روی سنگ قبر افراد طایفه بیات مستعلی بیگ
برای اطلاع بیشتر در مورد تامغای بیات به لینک زیر مراجعه کنید :
تغییر در مدل مسکن عشایری بیات ها
تغییر در مدل مسکن عشایری بایات ها
همانطور که میدانید ترکها گروه های مختلفی دارند عده ای اویغور هستند عده ای ازبک و ... اما ترکهای بیات برطبق کتاب دیوان لغات الترک محمود کاشغری که کتاب مرجعی در زمینه تاریخ ترکهای آسیای میانه است جزو ترکهای اوغوز محسوب میشوند که زندگی عشایری داشته اند در رابطه با زندگی عشایری بیات ها دانستن این موضوع جالب است که بدانید ابن فضلان در روز دوشنبه دوم ذیقعده سال 309 سفری به
منطقه ای در آسیای مرکزی داشته است جایی در مجاورت رود جیحون که در آن زمان رودی مرزی بین شهر جرجانیه (آخرین شهر مرزی فارسی زبان در آن زمان) و سرزمین های ترک نشین بوده است و اولین منطقه در شرق رود جیحون در مناطق ترک نشین منطقه ای بوده که ترکهای غز در آنجا زندگی عشایری داشته اند (منبع سفرنامه ابن فضلان صفحات 66 و 67) در باب آب و هوای آنجا می نویسد که: هرکس از مردم جرجانیه(شهری فارسی زبان در آن زمان) که با ما آشنا شده بود تاکید می کرد که در قسمت لباس احتیاط بکار بندیم و مقدار زیادی از آن همراه ببریم زیرا سفر ما را (از فرط سرما)بسیار هولناک قلمداد میکرد در راه بقدری برف بارید که شترها تا زانو در آن فرو میرفتند(سفرنامه این فضلان صفحه 68) سرما و ریزش برف هرگز قطع نمی شد و بقدری سخت بود که سرمای خوارزم در مقابل آن مانند هوای تابستان می نمود چند روز با سرمای سخت دست به گریبان بودیم و نزدیک بود تلف بشویم(سفرنامه ابن فضلان صفحه 68) و همچنین در باب زندگی چادر نشینی آنها مینویسد : چون راه مزبور طی شد به قبیله ای از ترکها به نام غزها رسیدیم آنان مردمی صحرا نشین هستند و چادر دارند و همیشه در حرکتند به رسم صحرانشینان یک دسته از این چادرها در یکجا و دسته دیگر در جای دیگر گرد هم جمع می شوند(سفرنامه ابن فضلان صفحه 69) همانطور که می بینید در متن بالا به زندگی عشایری ترکهای غز در آن زمان اشاره شده است حتی به تشکیل بنکوه ها دقیقا مثل زمان حال اشاره شده است در روستای سیراوند واقع در اسدآباد همدان که ترک می باشند و بخشی از روستا از ترکهای بیات هستند ، چندی قبل عکس سنگ قبری قدیمی را در آنجا دیدم که متعلق به یکی از افراد ایل بیات است نقشی ازآلاچیق عشایری روی آن حک شده که شبیه به آلاچیق عشایری ترک های آسیای میانه می باشد ، تصویر آن را در پایین می بینید آلاچیقی به سبک عشایر ترک آسیای میانه که خورشیدی هم در بالای آن قرار دارد
و ایل شاهسون چون بیشترشان از تبار ترکهای اغوز هستند این چادر را حفظ نموده اند و حتی هنوز در آسیای مرکزی توسط عشایر مورد استفاده قرار می گیرد مثل تصویر زیر که چادری متعلق به اتحادیه ایلیاتی شاهسون است
همانطور که در شکل می بینید این چادر برای زندگی در مناطق سردسیر بسیار مناسب می باشد
( بر اساس توصیفی که ابن فضلان در مطالب بالاتر کرده و از سرمای زیاد مناطق زندگی غزها گفته است )
لذا مسکن عشایری طایفه بیات مستعلی بیگ بعد از مهاجرت به جنوب ایران به سیاه چادر
که توسط دیگر عشایر در جنوب غربی ایران استفاده می شود تغییر کرد
منبع عکس :
http://abpa.ir/1394/12/01/%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%AF%D9%88%D8%B1%D8%A8%DB%8C%D9%86/