بیات مستعلی بیگ
در مورد ایل بیات و تبار بیات ها می باشدبیات مستعلی بیگ
در مورد ایل بیات و تبار بیات ها می باشدقبرهای تاریخی بیات ها در ترکیه
قبرهای تاریخی بیات ها در ترکیه
عکس های زیر قبور متعلق به ایل بیات (بایات) در مناطق
سیدی کمر و فتحیه در استان موغله کشور ترکیه می باشد
منبع عکس :
http://www.fethiyehaber.com/seydikemer-ortakoyun-tarihteki-adi-bayat/
قبری متعلق به ایل بیات (بایات) در منطقه اژه کشور ترکیه
مربوط به 600 سال قبل
منبع عکس :
سنگ نگاره مرد و تامغای بیات
سنگ نگاره مرد و تامغای بیاتدر این مطلب به معرفی سنگ نگاره ای خواهیم پرداخت که
در منطقه تیمره در استان مرکزی کشف گردیده است
لازم به ذکر است که در منطقه تیمره تعداد خیلی زیادی
سنگ نگاره با طرح ها و نقوش مختلف کشف گردیده است
اما در میان این همه نقوش وجود تامغاهای بایات و قایی
بسیار جالب توجه می باشد
علاوه بر وجود چندین تامغای بایات و قایی که متعلق به
ترک های غزتبار بیات و قایی است نقاشی زیر دیده می شود
در این نقاشی سنگ نگاره ای منحصر به فرد ، تامغای بیات
به عنوان جزیی از یک نقاشی در معنا و مفهوم
خویش به کار گرفته شده است
نقش معروف به مرد بایات(بیات)
محل کشف تیمره خمین در استان مرکزی
همانطور که قبلا گفتیم تامغا در ترکی به معنی نشان و علامت می باشد
تامغای بایات هم کلمه بایات است که با الفبای باستانی مورد استفادهترکان غز نوشته شده قبلا در مطلبی تحت عنوان
" تامغای بیات یا علامت اجاق بیات " در مورد تامغای بیات توضیح دادم
و از توضیح مجدد در این باره خودداری می کنم
همانطور که قبلا گفتم بایات به معنی ثروت و نعمت می باشد
همانطور که مشاهده می کنید در سنگ نگاره ای که عکس آن را
گذاشته ایم مردی را مشاهده می کنید که تامغای بیات که تغییر یافته
تامغای باستانی بیات است در بالای سر آن قرار گرفته
و گفته اند که او در حال رقص است (شبیه به رقص سما )
و بر اساس این سنگ نگاره رقص عرفانی که امروزه به رقص سما مشهور است
در اصل یکی از رقص های ترکان بیات بوده است
و به آن نام رقص بیات داده اند
البته نظر دیگر این است که شخص به تصویر کشیده شده
دستهایش رو به آسمان و فقط در حال نیایش است
در اینجا این سوال در ذهن خطور می کند دعای او چیست؟وجود تامغای بیات نشان می دهد که او از خداوند نعمت یا به تعبیری ثروت
را طلب می کند چون که تامغای بیات به معنی ثروت و نعمت است
(لازم به ذکر است تامغاهای طوایف ترک غزتبار هرکدام دارای معنی خاص
خود می باشد مثلا تامغای طایفه قایی یعنی پایدار و استوار)
همانطور که مشاهده می کنید در اطراف این مرد تعداد سه بز
مشاهده می شود
در واقع این مرد ثروتی و نعمتی را که از خداوند می خواهد
زیاد شدن گله دامهایش می باشد
آن چه در مورد شخصی که این نقاشی را کشیده است متوجه می شویماین است که او یک ترک غزتبار بوده و با تامغاها و معانی ترکی آن ها
آشنایی داشته است
حتی خواسته او که ازدیاد گله دام هایش بوده به ما نشان میدهد
که او از ترک های غزتباری بوده که زندگی عشایری داشته است همانطورکه در آن زمان اکثر ترک های غزتبار زندگی عشایری داشتند
گفتن این نکته ضروری است که بر طبق گزارش های باستانشناسی
این سنگ نگاره ها که شامل نقاشی های مختلفی می باشد در
یک دوره چند هزار ساله تا دوره اسلامی توسط مردم محلی و اقوامی
که از آنجا عبور می کرده اند رسم شده است
در رابطه با تامغاهای بیات و قایی کشف شده در تیمره بین محققین
دو نظریه وجود دارد :
1_ بعضی قدمت آن ها را مربوط به اولین جهانگشایی ترکان اوغوز
یعنی چند هزار سال قبل
(قبل از میلاد مسیح(ع)) و معاصر با دوران فراعنه در مصر می دانند
و به داستان جهانگشایی ترکان اوغوز
که در آن محدوده زمانی اتفاق افتاد و از آسیای میانه حرکت کرده
و تا مصر پیش رفتند
و پس از دریافت غنایم بسیاری به محل اولیه خویش بازگشتند
استناد می کنند
داستان این جهانگشایی در کتاب اوغوزنامه نوشته رشید الدین فضل الله و
همچنین در کتاب سکیف های امپراطور فصل ششم کتاب
نوشته آقای زائور حسن اف به مترجمی رضا جلیلی نیا آمده است
2_ بعضی نیز قدمت آن ها را مربوط به دومین جهانگشایی ترکان اوغوز
یعنی بعد از اسلام و در زمان سلجوقیان یا بعد از آن می دانند
لازم به ذکر است بنا به گفته محققین ترک ،
سلجوقیان از ترکان اوغوز و از ایل قینیق بودند
لازم به ذکر است بعد از تاسیس سلسله سلجوقیان
دیگر طوایف ترک اوغوز به آنها می پیوندند و از آسیای میانه وارد
غرب رودخانه جیحون و فلات قاره ایران می شوند
ایل بیات و درخت بید
ایل بیات و درخت بید
شاید از دیدن عنوان این مطلب تعجب کرده باشید و برای شما
سوال باشد که چه رابطه ای بین ایل بیات و درخت بید وجود دارد
اما با بررسی مناطقی که بیات ها در آنجا زندگی می کنند که قبلا تحت
عنوان مناطق بیات نشین نوشته ام به چند مورد اسامی مناطقی
بر می خورید که در آن ها کلمه " بید " وجود دارد
مانند روستای بیدزرد کوار یا روستای بیدزرد باشت یا
روستای لایبید لنجان که هر سه از مناطقی هستند
که جمعیت زیادی از بیات ها در آنجا زندگی می کنند
همانطور که قبلا گفتم بیات ها از ترک های غزتباری هستند
که قبل از ورود به فلات قاره ایران در شرق رودخانه جیحون و
دشت قبچاق زندگی عشایری داشته اند و مطالبی در این مورد در وبلاگ
گذاشتم علاقه و احترام به درخت در بین تمام ترک های مناطق آسیای
مرکزی وجود داشته و بیات ها نیز از این مسئله مستثنی نبوده اند
اما به راستی علت علاقه بیات ها به زندگی در مناطقی که درخت
بید دارند چیست و چرا برای بیات ها زندگی در مناطقی که دارای درخت
بید بوده است اهمیت داشته است؟
جواب این سوال بر می گردد به زندگی عشایری که بیات ها داشته اند
طبیعت و زندگی در دامان آن بزرگترین معلم برای عشایر بوده و هست
علت علاقه بیات ها به زندگی دایمی
در مناطقی که دارای درخت بید بوده است بر می گردد به بزرگترین
ویژگی درخت بید ! بیات ها می دانستند که درخت بید به آب زیادی
نیاز دارد
و هرجا درخت بید وجود دارد قطعا آنجا از منابع آبی پایداری برخوردار است
و هر زمان که بدون شناخت وارد منطقه ای می شدند برای پیدا کردن
منابع آبی دیدن درخت بید بهترین علامت بوده است
همانطور که بیات های قارا اولی وقتی توسط نادرشاه افشار پس از
جنگ کرنال برای اولین بار وارد جنوب ایران و حوالی شیراز شدند
و شناخت قبلی از محیط زندگی جدیدشان نداشتند در منطقه ای
ساکن شدند که دارای درختان بید بود و امروزه به بیدزرد کوار مشهور
می باشد چون می دانستند این منطقه به علت داشتن درخت بید
دارای منابع آبی پایدار می باشد
اما سوال دیگری وجود دارد که چرا از بین روستاهای لایبید لنجان و
بیدزرد باشت و بیدزرد کوار دو اسم آن دارای کلمه " بید زرد "
هستند گفتن این نکته ضروری است که نامگذاری روستای لایبید
توسط بیات ها انجام نشده و توسط ساکنین قدیمیتر آن انجام شده
است اما دو روستای بیدزرد کوار و بیدزرد باشت گچساران که توسط
بیات ها تاسیس شده اند توسط آن ها نامگذاری گردیده است
اما چیزی که در اینجا جلب توجه می کند داشتن صفت زرد (ساری)
برای کلمه بید(سوگوت) می باشد نکته جالب اینجاست که بیات ها
همانطور که قبلا گفتیم پیش از ورود به فلات قاره ایران در
شرق رود جیحون و دشت قبچاق زندگی می کردند
درختان بید آن مناطق از نظر رنگدانه سبز نسبت به درختان بیدی
که در فلات قاره ایران به خصوصی مناطق جنوبی آن هستند
غنی تر هستند و سبزتر به نظر می آیند بطوری که وقتی بیات ها
برای اولین مرتبه با درختان بید در فلات قاره ایران مواجه گردیدند
متوجه شدند برگ این درختان بید نسبت به درختان بید
اطراف رودجیحون و دریاچه آرال دارای سبزی کمتری هستند
و گویا در حال زرد شدن می باشند به همین دلیل
به این درختان بید جدیدی که دیده بودند بید زرد (ساری سوگوت)
می گفتند
حتی بعد از چند قرن زندگی در فلات قاره ایران و آمدن نسل های جدید
بعضی از بیات ها درخت بید را همراه با صفتی که اجدادشان به آنها داده
بودند نام میبردند یعنی بیدزرد(ساری سوگوت) چه بسا که حتی در مورد
علت آمدن صفت زرد به همراه کلمه بید اطلاعی نداشته اند