بیات مستعلی بیگ
در مورد ایل بیات و تبار بیات ها می باشدبیات مستعلی بیگ
در مورد ایل بیات و تبار بیات ها می باشدسنگ نگاره مرد و تامغای بیات
سنگ نگاره مرد و تامغای بیاتدر این مطلب به معرفی سنگ نگاره ای خواهیم پرداخت که
در منطقه تیمره در استان مرکزی کشف گردیده است
لازم به ذکر است که در منطقه تیمره تعداد خیلی زیادی
سنگ نگاره با طرح ها و نقوش مختلف کشف گردیده است
اما در میان این همه نقوش وجود تامغاهای بایات و قایی
بسیار جالب توجه می باشد
علاوه بر وجود چندین تامغای بایات و قایی که متعلق به
ترک های غزتبار بیات و قایی است نقاشی زیر دیده می شود
در این نقاشی سنگ نگاره ای منحصر به فرد ، تامغای بیات
به عنوان جزیی از یک نقاشی در معنا و مفهوم
خویش به کار گرفته شده است
نقش معروف به مرد بایات(بیات)
محل کشف تیمره خمین در استان مرکزی
همانطور که قبلا گفتیم تامغا در ترکی به معنی نشان و علامت می باشد
تامغای بایات هم کلمه بایات است که با الفبای باستانی مورد استفادهترکان غز نوشته شده قبلا در مطلبی تحت عنوان
" تامغای بیات یا علامت اجاق بیات " در مورد تامغای بیات توضیح دادم
و از توضیح مجدد در این باره خودداری می کنم
همانطور که قبلا گفتم بایات به معنی ثروت و نعمت می باشد
همانطور که مشاهده می کنید در سنگ نگاره ای که عکس آن را
گذاشته ایم مردی را مشاهده می کنید که تامغای بیات که تغییر یافته
تامغای باستانی بیات است در بالای سر آن قرار گرفته
و گفته اند که او در حال رقص است (شبیه به رقص سما )
و بر اساس این سنگ نگاره رقص عرفانی که امروزه به رقص سما مشهور است
در اصل یکی از رقص های ترکان بیات بوده است
و به آن نام رقص بیات داده اند
البته نظر دیگر این است که شخص به تصویر کشیده شده
دستهایش رو به آسمان و فقط در حال نیایش است
در اینجا این سوال در ذهن خطور می کند دعای او چیست؟وجود تامغای بیات نشان می دهد که او از خداوند نعمت یا به تعبیری ثروت
را طلب می کند چون که تامغای بیات به معنی ثروت و نعمت است
(لازم به ذکر است تامغاهای طوایف ترک غزتبار هرکدام دارای معنی خاص
خود می باشد مثلا تامغای طایفه قایی یعنی پایدار و استوار)
همانطور که مشاهده می کنید در اطراف این مرد تعداد سه بز
مشاهده می شود
در واقع این مرد ثروتی و نعمتی را که از خداوند می خواهد
زیاد شدن گله دامهایش می باشد
آن چه در مورد شخصی که این نقاشی را کشیده است متوجه می شویماین است که او یک ترک غزتبار بوده و با تامغاها و معانی ترکی آن ها
آشنایی داشته است
حتی خواسته او که ازدیاد گله دام هایش بوده به ما نشان میدهد
که او از ترک های غزتباری بوده که زندگی عشایری داشته است همانطورکه در آن زمان اکثر ترک های غزتبار زندگی عشایری داشتند
گفتن این نکته ضروری است که بر طبق گزارش های باستانشناسی
این سنگ نگاره ها که شامل نقاشی های مختلفی می باشد در
یک دوره چند هزار ساله تا دوره اسلامی توسط مردم محلی و اقوامی
که از آنجا عبور می کرده اند رسم شده است
در رابطه با تامغاهای بیات و قایی کشف شده در تیمره بین محققین
دو نظریه وجود دارد :
1_ بعضی قدمت آن ها را مربوط به اولین جهانگشایی ترکان اوغوز
یعنی چند هزار سال قبل
(قبل از میلاد مسیح(ع)) و معاصر با دوران فراعنه در مصر می دانند
و به داستان جهانگشایی ترکان اوغوز
که در آن محدوده زمانی اتفاق افتاد و از آسیای میانه حرکت کرده
و تا مصر پیش رفتند
و پس از دریافت غنایم بسیاری به محل اولیه خویش بازگشتند
استناد می کنند
داستان این جهانگشایی در کتاب اوغوزنامه نوشته رشید الدین فضل الله و
همچنین در کتاب سکیف های امپراطور فصل ششم کتاب
نوشته آقای زائور حسن اف به مترجمی رضا جلیلی نیا آمده است
2_ بعضی نیز قدمت آن ها را مربوط به دومین جهانگشایی ترکان اوغوز
یعنی بعد از اسلام و در زمان سلجوقیان یا بعد از آن می دانند
لازم به ذکر است بنا به گفته محققین ترک ،
سلجوقیان از ترکان اوغوز و از ایل قینیق بودند
لازم به ذکر است بعد از تاسیس سلسله سلجوقیان
دیگر طوایف ترک اوغوز به آنها می پیوندند و از آسیای میانه وارد
غرب رودخانه جیحون و فلات قاره ایران می شوند
لباس سنتی بیات ها
لباس سنتی بیات ها
در این مطلب به بررسی لباس سنتی بیات ها خواهیم پرداخت
همانطور که در مطالب قبل گفته شد طایفه بیات از ترک های
اوغوز می باشند در واقع لباس سنتی بیات ها لباس ترکهای
اوغوز بوده است لباس ترک های اوغوز متاسفانه دیگر توسط
بیات ها استفاده نمی گردد
اما خوشبختانه این لباس توسط طایفه افشار خراسان هنوز
مورد استفاده قرار می گیرد از آنجا که افشارها و بیات ها
هر دو از طوایف ترک اوغوز هستند و نسبت خویشاوندی باهم
دارند می توان چگونگی لباس ترک های اوغوز را مشاهده نمود
(در میان ترک ها این لباس با نام "لباس جوانی" و یا "جوان کننده"
به صورت ساده "لباسی که انسان را با طراوت و جوان می کند"
مورد استفاده قرار م می گیرد. این لباس قرمز یا همان " آل قافتا "
یا قیرمیز قافتا : قیرمیز کوینک" در عروسی ها و مخصوصا در
شب های عروسی به تن داماد می پوشانند.
بر اساس داستان های باقیمانده از دده قوروقود این لباس قرمز
در میان اوغوز ها رواج بیشتری دارد،
همچون لباس های قرمز امروزی در بین تورکمن ها، آذربایجانی ها،
قره چایی ها، داغستانی ها و ترکهای خراسانی (گرایلی و افشار ها )
سمبل یا نشان عروس ها نیز "یامشماق" یا "آل یاشماق :
قیرمیز یاشماق" می باشد
که هنوز هم در میان ترک های گرایلی و افشار و ترکمن ها رواج دارد.)(1)
لباس ترک های افشار که از اجدادشان باقیمانده است
(1) : نوشته فوق برگرفته ازتحقیق آقای اسماعیل سالاریان از محققین
ترک خراسان می باشد که تحت عنوان لباس سنتی ترکان خراسان
نوشته شده است
منبع مطلب : http://salariyan.arzublog.com/post/72600
شهر بایات(بیات) و گلیم بیات و گبه بیات و اسب بیات
شهر بایات(بیات) و گلیم بیات و گبه بیات
و اسب بیات
در کشور ترکیه جمعیت زیادی از بیات های زندگی می کنند
و در نقاط مختلف این کشور چندین شهر به نام بیات(bayat)
بنیان گذاشته اند از جمله شهر بیات در استان چروم ،
شهر بیات در استان افیون و شهر شام بیاتی در استان
غازی عینتاب لازم به ذکر است جمعیت زیادی از بیات ها
در شهرهای استانبول و آنکارا زندگی می کنند
همچنین روستاهای زیادی به اسم " بایات " در کشور ترکیه وجود دارد
که ساکنان آنها ترکان بیات می باشند در مطالبی
تحت عنوان " مناطق بیات نشین " و " مشاهیر بیات "
به مناطق بیات نشین کشور ترکیه و مشاهیر آنها
اشاره نموده ام
لازم به ذکر است در نزدیکی شهر بیات در استان چروم
رود بیات(بایات) قرار دارد که 45 کیلومتر امتداد دارد و
به رودخانه قزل ایرماق می پیوندد
در زیر تصویر یکی از شهرهای زیبای بیات ها را
در کشور ترکیه مشاهده می کنید
Bayat Şehir
گلیم بیات :
یکی از صنایع دستی که توسط ترکان قوم بیات در کشور ترکیه
تولید می شود
گلیم بیات می باشد در ادامه گزارشی که در مورد گلیم بیات
توسط خبرگزاری آناتولی کشور ترکیه تهیه شده است را می خوانید :
گلیم بیات نشانگر غنای فرهنگی
ترکیه است
نقوش "گلیم بیات" که از پشم گوسفند و رنگ طبیعی در شهرستان بیات
استان آفیون کاراحصار ترکیه بافته می شود٬
نشان دهنده غنای فرهنگی ترک ها است که از آسیای مرکزی
به منطقه آناتولی انتقال داده اند.
در شهرستان بیات که مردمانی از قوم بیات در آن زندگی می کنند،
با حمایت فرماندار ناحیه،
بافت گلیم از سوی استادان این هنر همچنان رواج دارد
و منبع درآمد مهمی برای معیشت مردم محلی محسوب می شود.
احمد نوری دمیر، معاون فرماندار شهرستان بیات
در گفتگو با خبرگزاری آناتولی اظهار داشت:
بافندگی از زمانهای بسیار دور در میان مردم قوم بیات رواج داشته
و به نسل های بعدی انتقال یافته است.
مهمترین ویژگی گلیم بیات رنگ طبیعی آن است.
این رنگ از گلها و گیاهان موجود در طبیعت به دست می آید.
وی افزود: پشم گوسفندها با این رنگهای طبیعی رنگ شده
و در دست هنرمندان به گلیم تبدیل می شود.
مهم ترین ویژگی این گلیم ها طول عمر آنهاست.
بافت گلیم کاری بسیار سخت بوده و به همین علت،
تعداد بافنده نیز کم است.
ما اکنون فقط 6-7 بافنده و تنها یک استاد رنگ ریشه داریم.
تلاش می کنیم تا این تعداد را افزایش دهیم.
Bayat kilimleri
منبع :
جالب است بدانید در منابع تاریخی گفته شده است که بیاتها
از پرورش دهندگان خوب اسب ها بوده اند حتی گفته شده است
بیات ها نژاد خاصی از اسب ها را پرورش می داده اند که به
اسب بیاتی نژاد معروف بودند که همواره مورد توجه قزلباشان هم بوده اند
در متون تاریخی آمده است که
شاه عباس اول صفوی سه هزار کره اسب بیاتی نژاد را از
بیات های کزاز و کرهرود(بیات های اراک) دریافت کرده است
(اسکندرمنشی ص ۳۵۲ـ۳۵۳ بدلیسی ص ۸۱ـ۸۲ تاریخ قزلباشان همانجا)
نقوش گلیم بیات ها در شهر بیات واقع در استان افیون قارا حصار در ترکیه :
-
- Asarcık
-
- Avşar Güzeli
-
- Başaklı
-
- Bindallı
-
- Ejder
-
- Hayat Ağacı
-
- Kör Çiçek
-
- Örümcekli
-
- Otağ
-
- Parmaklı
-
- Seleser
- در مورد نقشAsarcık جالب است بدانید بیات ها در زمان کوچ نشینی مدتی در منطقهAsarcık بودند
که امروزه در استان سامسون در ترکیه قرار دارد و چادرهایشان در آنجا برپا بود
و این نقش را با الهام از خاطره آنجا طراحی کردند
- منبع :http://www.bayat.bel.tr/bayat-kilimleri/
قره بیات(بیات بزرگ)
قره بیات(بیات بزرگ)
لازم به توضیح است که بین کلمات قره و قارا تفاوت وجود دارد
قره به معنی بزرگ و قارا به معنی رنگ سیاه است
معمولا به اشتباه این دو کلمه را در یک معنا قرار می دهند
در مورد علت نامگذاری این طایفه از بیات دو دلیل زیر مطرح شده است :
نخست گروهی از ترکان بیات که در قلمرو مغولان زندگی می کردند
به قره بیات معروف بودند جالب است که هنوز در مغولستان
گروهی از ترکان بیات زندگی می کنند که مسلمان نیستند
و در کشور مغولستان نه به عنوان مغول بلکه به عنوان ترک های
ساکن در مغولستان شناخته می شوند
(قفس اوغلی ص ۱۶۵ پانویس ۲۱تاریخ)
بر اساس گفته اسکندر بیگ ترکمان نویسنده کتاب عالم آرای عباسی
که معاصر با شاه عباس اول صفوی بوده است
قره بیات ها داخل اولوس جغتای بودند
( قره بیات ها در اولوس جغتای ابتدا زندگی می کردند )
(کتاب اسکندر بیگ صفحه 1087/
کتاب نقش ترکان آناطولی در تشکیل و توسعه دولت صفوی نوشته فاروق سومر- صفحه 230
ترجمه دکتر احسان اشراقی ، دکتر محمد تقی امامی سال چاپ 1371)
" اولوس جغتای سهم جغتای فرزند دوم چنگیز خان از متصرفات پهناور پدرش بود،
که در شرق از سرزمین اویغوران شروع می شد و تا کنار آب آمویه درغرب امتداد می یافت ،
این اولوس در طی وحدت امپراطوری تا مرگ منگو خان بخشی از امپراطوری مغول
محسوب می شد
که به علت نزدیکی به پایتخت امپراطوری به شدت تحت تأثیر تحولات سیاسی آن قرار داشت
و مناطق یکجانشین آن توسط نواب خان بزرگ اداره می شد "(1)
( پایان نامه اولوس جغتای از مرگ چنگیز تا روی کار آمدن تیمور/
نوشته حیدری مهر)
و قره بیات ها همراه با مغولان هنگام فتح ایران وارد ایران شدند و در منطقه نیشابور
ساکن گردیدند
و هنوز گروهی از قره بیات ها در اطراف نیشابور زندگی می کنند
البته قره بیات ها به دیگر نقاط ایران از جمله منطقه مراغه هم رفتند
که زمانی پایتخت ایلخانان مغول بود از این جهت عمده جمعیت مردم
مراغه از نسل قره بیات هستند گروهی از آنها نیز بعدا
به منطقه ساوه رفتند بیاتهای ساوه هم از قره بیات هستند
شاهدی که بر این مدعاست وجود روستایی به اسم قره بیات در منطقه ساوه است
همچنین محل تولد تیلیم خان بیات شاعر بزرگ ادبیات ترکی
روستای«مرغئی »(مراغه)از منطقه مزلقان چای ساوه می باشد.
که نامش از شهر مراغه گرفته شده و تایید کننده مهاجرت گروهی
از قره بیات های مراغه به منطقه ساوه است
این روستا درتقسیمات فعلی کشوری جزءبخش نوبران است
شهرت و اعتبار این طایفه از سالهای آخر قرن دهم و مقارن اوایل سلطنت شاه عباس آغاز شد و تا اوایل قرن سیزدهم ادامه یافت . در سال ۱۰۰۰ قره بیاتها که از دو سه سال قبل پیشرویهای ازبکان را متوقف کرده و مانع سقوط تعدادی از شهرهای خراسان شده بودند سرانجام تسلیم قوای عبدالمؤمن خان ازبک شدند و بسیاری از بزرگانشان از جمله محمود سلطان پسر باباالیاس به قتل رسیدند اما سال بعد صفویان نواحی اشغالی خراسان را از دست ازبکان خارج ساختند. شاه عباس در ازای خدمات قره بیاتها املاک بزرگان بیات نیشابور را از جمیع مالیاتها معاف کرد و محمد سلطان پسر دیگر بابا الیاس را به حکومت اسفراین گماشت . حکومت اولاد باباالیاس به نیشابور هم کشیده شد و تا پایان سلطنت شاه عباس اول ادامه یافت (همان ص ۳۳۳ ۳۳۷ـ۳۳۹ ۷۹۴). طوایف بیات نیشابور در سالهای قدرت نمایی و سلطنت نادرشاه افشار (۱۱۴۸ـ۱۱۶۰) در اغلب جنگهای او شرکت داشتند و حکومت موروثی خوانین بیات بر نیشابور که تا اواسط سلطنت فتحعلی شاه (۱۲۱۲ـ ۱۲۵۰) ادامه یافت در همین سالها شکل گرفت (مروی ج ۱ ص ۸۱ ۱۰۹ ج ۳ ص ۹۶۱ ۱۱۳۴). پس از قتل نادرشاه بعضی از رؤسای طوایف قره بیات نیشابور با استفاده از فرصت به دست آمده به قدرت نمایی پرداختند و به مقامات و مناصب عالی اداری و لشکری دست یافتند
نوشته ابوالغازی بهادرخان به عنوان علامت ایل بیات آمده ،
در کل برای قوم بیات پنج علامت در منابع مختلف ترکی آمده است
که همگی برگرفته از تامغای(نشان) باستانی قوم ترک بیات است
علامت فوق توسط ترکان بیاتی که در مغولستان زندگی می کنند
مورد استفاده بوده است در زیر سنگ قبر یکی از ترکان بیات
در مغولستان را مشاهده می کنید که علامت فوق بر روی آن حک شده است
در پایین مجسمه ای یکی از سربازان ترک بیات که در ارتش چنگیز خان مغول بوده است
را مشاهده می کنید که زره ای را برای آن بر اساس زره های قدیمی باز طراحی کرده اند
در زره این سرباز ترک بیات هم علامت قوم ترک بیات که در کتاب شجره تراکمه آمده ،
حک گردیده است
اما آقای علی قصابی نژاد از محققین در موضوع اقوام ترک
دلیل دیگری را در قره بیات خواندن این طایفه از بیات ها می داند
ایشان می گوید :
"تشابه عنوان این طایفه با قره بیاتهای شامی این گمان را تقویت می‌کند که
اینان احتمالا شعبه‌ای از قره بیاتهای شام بوده اند که پیش از قرن دهم به خراسان
مهاجرت کرده اند.
اما دلیل روشنی برصحت این مدعا در دست نیست تنها احتمال قابل اعتنا اخبار مهاجرت اجباری
قره تاتارهای آناطولی است که در آغاز قرن نهم به دستور تیمور لنگ به سوی خراسان و ترکستان
حرکت کرده بودند.
گروههایی از این مردم هنگام مهاجرت از صفوف مهاجران گریختند و در گوشه و کنار مسیر
مهاجرت پنهان شدند"
در واقع آقای علی قصابی نژاد دو نظر دیگر را در مورد پیشینه این طایفه مطرح می کند
و آن این است که احتمال دارد از قره بیات های شامی باشند
(بخشی از طایفه بیات که در اطراف حلب بودند)
که این احتمال را ضعیف میداند یا احتمال قوی می دهد
که جزو بیات های منطقه آناطولی(ترکیه) باشند
که هنگام مهاجرت اجباری قره تاتارهای منطقه آناطولی که به دستور تیمورلنگ اتفاق افتاد
این بخش از بیات های آناطولی با آنها همراه شده و همراه با بخش هایی از قره تاتارهای آناطولی
در خراسان ساکن گشتند و چون همراه قره تاتارها و در مجاورت قره تاتارها ساکن شده
و زندگی می کنند به قره بیات مشهور گشتند
همچنین در بعضی منابع تاریخی گفته شده است
بطور کلی بیات های منطقه خراسان ترکیبی از بیات هایی است که در
سه دوره زمانی در آنجا ساکن شدند
1_ قره بیات ها که از قوم ترک بیات بودند ولی متحد با مغولها
و در زمان فتح ایران توسط مغولها در منطقه خراسان ساکن گردیدند
2_ بیات های شاملو که مدتی در منطقه حلب در شام بودند و در زمان سلسله
آغ قویونلو وارد ایران شدند و در دوران صفویه گفته می شود
تعدادی ازآنها به عنوان نیروی نظامی در ارتش صفوی در خراسان ساکن گردیدند
3_ بیاتهایی که نادرشاه افشار ازکرکوک(در شمال کشور عراق) به ایران منتقل کرد
و عده ای از آنها را در خراسان ساکن گردانید
"اینان به روایتی به هرات رفتند و به روایت دیگر به طوایف بیات نیشابور(قره بیات) پیوستند
(استرآبادی ص ۱۹۳ مروی ج ۱ ص ۲۵۴)"
گروهی از بیات ها بعد از فروپاشی ایل بیات در شمال کشور عراق امروزی
از جمله در منطقه کرکوک مستقر شده اند
هنوز هم تعدادی از آن ها در شمال کشور عراق زندگی می کنند
در عراق و سوریه ترک ها به ترکمان مشهور هستند
بر طبق منابع تاریخی بعد از لشکر کشی نادرشاه افشار به آن منطقه ،
تعدادی از خانوارهای آن ها را با خود همراه نموده و در منطقه
خراسان یعنی اطراف نیشابور اسکان می دهد
در سال 1820 میلادی جیمز ریج در سفرنامه خود که از
مناطق بیات نشین در عراق دیدن کرده بود نوشته است :
سرزمین بیات در عراق که از شهر کفری شروع شده و حتی به جمن میرسد
بسیار وسیع و حاصلخیز است که موطن اصلی بیات ها می باشد
وقتی به آنجا رسیدم حسن قره قوش رییس قبیله بیات در عراق
به استقبال ما آمد و ما را برای صرف غذا دعوت کرد...
رییس قبیله بیات تاریخ دقیقی از آمدن اجدادشان به این سرزمین را
نمی دانست فقط گفت که این زمین ها را سلطان به ما عطا کرده
و ما هیچ مالیاتی پرداخت نمی کنیم و این زمینها ملک ما هستند
در مقابل به دولت عثمانی برای حمایت از شهر بغداد و اطراف آن
کمک نظامی می کنیم همچنین رییس بیات تاکید کرد که
نادرشاه افشار اکثر سربازان بیات را به خراسان بازگردانده
و حالا حدود ده هزار نفر سواره نظام باقی مانده اند
(سال ها بعد در زمان حکومت احمد خان ابدالی اولین پادشاه افغان
تعدادی از خانوار های آن ها به افغانستان کنونی مهاجرت نموده که
هنوز در آنجا زندگی می کنند)
(در آن زمان نادرشاه افشار نایب السلطنه شاه طهماسب دوم صفوی بود
و عملا حکومت او را اداره می کرد و هنوز اعلام پادشاهی نکرده بود)
گفته این نکته ضروری است بیات هایی که به فرمان نادرشاه افشار
مجبور به کوچ از کشور عراق کنونی به سمت خراسان شدند
تعدادی از آنها در طول مسیرشان ساکن گردیدند
و در مجموع در مناطق مختلف مناطق مختلف مانند
نیشابور ، افغانستان ، ساوجبلاغ ، ماهدشت ، حوالی تهران
و در ساوه واقع در استان مرکزی ساکن گردیدند
عمده جمعیت بیات های خراسان را قره بیات هایی تشکیل میدهند
که به عنوان نیروی متحد با مغولها در منطقه خراسان ساکن گردیدند
و چون هر سه این گروه از قوم ترک بیات هستند و از یک ریشه
و خون هستند و باهم فامیل می باشند در جوار هم ساکن و ادغام شدند
البته حضور گروهی از بیات ها در افغانستان قبل از آمدن
بیات های عراق به افغانستان اثبات شده است
هچنین بخش محدودی از آنها برای در امان ماندن از حملات ازبک ها
یا در امان ماندن از حمله احمدشاه درانی پادشاه افغانستان که به خراسان حمله کرد
به استان گلستان پناه برده اند
البته عمده جمعیت بیات را در استانهای گلستان ، مازندران و گیلان
طایفه شامبیاتی تشکیل می دهد که یکی از طوایف ایل بیات هستند
کتاب های تاریخ طایفه بیات
کتاب های تاریخ طایفه بیات
شده اند می پردازیم
1_ کتاب طوایف بیات در مسیر تاریخ
این کتاب توسط آقای محمد حسین بیات نوشته شده است و به
سرگذشت طایفه بیات و همچنین به بیات های غرب کشور ایران
پرداخته است
2_ کتاب تاریخ قوم بیات
این کتاب نیز توسط آقای نادر بیات در مورد تاریخ طایفه بیات نوشته
شده است که کتابی بسیار جامع در مورد طوایف بیات می باشد
3ـ کتاب تاریخ آذربایجان و خوانین ماکو
نویسنده این کتاب مرحوم محمد رحیم نصرت ماکویی
مشهور به نصرت الملک می باشد که از بیات های ماکو
بوده است بخشی از این کتاب در مورد بیات های
منطقه ماکو است
4ـ کتاب تاریخ ماکو
نویسنده این کتاب مرحوم حسینقلی افتخاری بیات از
بیات های منطقه ماکو بوده است کتاب اطلاعاتی در مورد
بیات های شهر ماکو دارد اصل کتاب به صورت نسخه خطی
می باشد
5ـ کتاب BAYAT، BAYAT BOYU VE OĞUZLARIN TARİHİ
کتاب بایات ، ریشه بایات و تاریخ اوغوز ها که در مورد
طایفه بیات می باشد به ترکی استانبولی و توسط آقای
MEHMET AYDIN به نگارش درآمده است
6ـ کتاب پیوستگی قومی وتاریخی اوغوز
این کتاب توسط آقای حسین جدی(بایات) بیشتر در مورد
طوایف ترک اوغوز تبار ساکن در جنوب ایران نوشته شده است
و بطور محدود هم به بیات های ساکن در جنوب ایران پرداخته است
7_ کتاب اقبال السلطنه مرتضی قلی خان بیات
کتاب اقبال السلطنه مرتضی قلی خان بیات توسط آقای
انور چنگیز اوغلو نویسنده و محقق کشور آذربایجان در
مورد ایشان نوشته شده است
8_ کتاب تاریخ ماکو
این کتاب نوشته آقای میراسدالله موسوی ماکویی است
ایشان این کتاب را در مورد تاریخ شهر ماکو نوشته اند با توجه
به این که برای چند قرن حکومت ماکو در دست طایفه بیات
بوده است در بخشی از این کتاب افراد خانواده بیات را از
طریق شجره نامه ای که از دوران نادرشاه افشار آغاز می شود
معرفی کرده است همچنین به اقدامات مرتضی قلی خان
اقبال السلطنه بیات ماکویی آخرین حاکم بیات در منطقه ماکو
پرداخته است و نظرات دیگران را در مورد او بر می شمرد
10_ کتاب ایل اینانلو در گذر زمان جلد دوم
این کتاب ارزشمند که نوشته دوست و استاد عزیز
آقای خرم احسانی آغچغلو اینانلو است
در صفحات 495 تا 500 کتاب به بیات های منطقه استان فارس
اشاره دارد
در اینجا باید تشکر ویژه ای کرد از آقایان محمدحسین بیات ، نادر بیات
، مرحوم حسینقلی افتخاری بیات ، مرحوم محمد رحیم نصرت ماکویی
و حسین جدی (بایات)که به تاریخ طایفه بیات و تبارمان اهمیت داده اند
و این کتب را به نگارش در آورده اند
همچنین تشکر ویژه ای از دوست و استاد عزیز
آقای خرم احسانی آغچغلو اینانلو نمایم
چوخ ممنون عزیز قارداش لریم
همچنین کتاب هایی مانند " دیوان لغات الترک نوشته محمود کاشغری " ،
کتاب " تاریخ آل سلجوق (سلجوقنامه) " نوشته علی یازیچی اوغلو ،
کتاب " هنرنامه " که تالیف شده در دوره عثمانی ها می باشد ،
کتاب " جامع التواریخ " نوشته رشیدالدین فضل الله ،
کتاب " شجره تراکمه " نوشته ابوالغازی بهادرخان ،
کتاب های مرجع در مورد ترک های غزتبار مانند بیات ها می باشند
لینک زیر مربوط به پایان نامه ارشد یکی از دانشجویان تاریخ
به اسم آقای مراد حسن شهمرادی
در دانشگاه دولتی لرستان است که تحت عنوان
"نقش و جایگاه ایل بیات در دوره صفویان(907_1135 ه.ق)"
ثبت شده است و بصورت فایل pdf می باشد
همچنین پژوهشی توسط دکتر محمدخالقی مقدم درمورد قوم بیات
تحت عنوان " مردم شناسی تاریخی قوم بیات ترک "تهیه شده
است که خلاصه آن را در لینک زیر می توانید مشاهده نمایید
http://drmkhm.blogfa.com/post-209.aspx
در لینک زیر مقاله ای خواهید خواند با عنوان
" تحلیل روابط حکام و خان های ماکو با آن سوی ارس "
که در مورد خاندان بیات حاکم بر منطقه ماکو می باشد
نویسندگان این مقاله :
جعفر آقا زاده/مسعود بیات/فاطمه نظارت می باشند
http://ganjineh.nlai.ir/article_1139.html
در سایت معتبر دانشنامه جهان اسلام نیز مطلبی در مورد
قوم ترک بیات تحت عنوان " بیات قبیله ترک " موجود است
درلینک زیر می توانید آن را مشاهده نمایید
http://rch.ac.ir/article/Details/12540
آدرس زیر متعلق به وبسایت مربوط به خاندان بیات شهر اراک
می باشد که تاریخچه ای از قوم ترک بیات را در آنجا نوشته اند
آدرس زیر وبلاگی متعلق بیات های روستای سیراوند واقع دراستان
همدان می باشد
http://www.asadabadsiravand.blogfa.com/
آدرس زیر متعلق به سایت خبری یول پرس است که مطلبی را
به قوم ترک بیات اختصاص داده است