نقش سیاسی ترکان بیات در تاریخ

نقش سیاسی ترکان بیات در تاریخ :

در این مطلب به بررسی افرادی از ترکان بیات خواهیم پرداخت

که در سلسله ها و دول مختلف دارای مناصب سیاسی بودند

دولت های تاریخی ترکان بیات :

1_ دولت بیات در غرب ایران کنونی(اواخر دوره سلجوقی)

2_ دولت ذوالقدریه(متعلق به طایفه ذوالقدر بیات از ایل بزرگ بیات  در جنوب کشور ترکیه امروزی)

سلاطین بیات :

1_ سلاطین دولت بیات که متاسفانه نامی از انها در تاریخ مکتوب ذکر نشده است

2_ زین الدین قره جه ذوالقدر بیات اوغلی  / خلیل بیگ ذوالقدر بیات / سولی بیگ ذوالقدر بیات /

ناصرالدین محمد بیگ بن خلیل بیگ ذوالقدر بیات / سلیمان بیگ بن ناصرالدین محمد بیگ ذوالقدر بیات /

ملک ارسلان بیگ ذوالقدر بیات / شاه بوداق ذوالقدر بیات / شهسوار ذوالقدر بیات / علائ الدوله ذوالقدر بیات/

علی بیگ شهسوار اوغلی ذوالقدر بیات

ملکه ها و عروسهای سلطنتی بیات :

1_ دختر ناصرالدین محمد بیگ ذوالقدر بیات همسر سلطان محمد اول عثمانی(محمد چلبی)

(سلطان سلسله عثمانی)(نشری،ج2،ص 444 / اینانچ،2002،ص881/هامر _ پورگشتال، همانجا)

2_ دختر ناصرالدین محمد بیگ ذوالقدر بیات همسر ملک ظاهر چقمق(سلطان سلسله ترک مملوکی مصر)

(یوجل و سویم،ج1،ص17/مرچیل،ج9،ص291/قس هامر _ پورگشتال ،ج2،ص 176_ 177)

3_ ستی خاتون دختر سلیمان بیگ ذوالقدر بیات همسر سلطان محمد فاتح عثمانی(سلطان سلسله عثمانی)

4_ دختر سلیمان بیگ ذوالقدر بیات همسر ملک چقمق(سلطان سلسله ترک مملوکی مصر)

5_ دختر علائ الدوله ذوالقدر بیات عروس سلطان محمد فاتح عثمانی(سلطان سلسله عثمانی)

6_ خدیجه سلطان بیات

همسر تیمورشاه درانی از پادشاهان درانی افغانستان و ملکه این کشور بود وی دختر

عباس قلی قارا بیات والی نیشابور بوده است

بیات هایی که داماد سلاطین بودند :

1_ سلطان علائ الدوله ذوالقدر بیات داماد سلطان مراد آق قویونلو

2_ عزت النسائ دختر هفدهم فتحعلیشاه قاجار همسر ملاعباس بیات ایروانی

ملقب به میرزا آقاسی

3_ بدرجهان دختر فتحعلیشاه قاجار ملقب به ماه باجی به عقد محبعلی خان بیات ماکویی درآمد

4_ رخساره بیگم دختر فتحعلیشاه قاجار معروف به زینت الدوله با محمد علی خان ماکویی

ازدواج کرد

صدر اعظم های بیات :

1_ ملاعباس بیات ایروانی ملقب به میرزا آقاسی(زمان محمدشاه قاجار)

2_ مرتضی قلی سهام السلطنه بیات(نخست وزیر ایران)

 وزرای بیات  :

مهندس نجیب الله اوژن مدتی وزیر وزارت فوایدعامه در کشور افغانستان بود

حکام بیات :

حاکمان منصوب دولت ها و سلاطین مختلف از ایل بیات :

1_ علی بیگ نوه علائ الدوله ذولقدر بیات حاکم عثمانی ها در سنجاقهای

2_ محمدخان نوه علائ الدوله ذولقدر بیات حاکم عثمانی ها در سنجاقهای

3_ فرخ سلطان بیات حاکم صفویه دربند و شابران شیروان (در کشور روسیه فعلی )

در زمان شاه عباس اول صفوی بود

4_محمود سلطان بیات

در زمان شاه عباس اول صفوی حاکمصفویه در اسفراین  ، 

سبزوار و نیشابور بود

5_محمد سلطان بیات در زمان شاه عباس اول صفوی حاکم صفویه در اسفراین  ، 

سبزوار و نیشابور بود  وی برادر محمود سلطان بیات بود

6_ بیرام علی سلطان قرا بیات بعد از مرگ محمد سلطان بیات به سمت

حاکم صفویه در نیشابور بود

7_ یارعلی سلطان بیات

از حکام  صفویه در زمان شاه عباس اول صفوی

و حاکم شاهسون در قلعه بایزید بود امروزه قلعه بایزید

به شهر بایزید تبدیل گشته است

و در کشور ترکیه در جنوب غربی منطقه آرارات قرار دارد

8_ گداعلی سلطان بیات :

از امرای صفویه در زمان شاه عباس اول صفوی

و حاکم شاهسون در منطقه ماکو بود

(تاانتهای دوره قاجار تمام حکام ماکو از ایل بیات بودند)

9_ بدر سلطان بیات از امرای صفویه در زمان شاه عباس اول صفوی

در منطقه چخورسعد(ایروان در ارمنستان)بود

10_ اغورلو سلطان بیات حاکم صفویه در زمان شاه عباس اول صفوی در کزاز و کرهرود(اراک) بود

ایشان همچنین حکومت منطقه بروجرد و لرستان را نیز بر عهده داشته است

11_ شاهقلی سلطان بیات

برادر اغورلو سلطان بیات بود که بعد از مرگ برادرش

شاه عباس اول صفوی تمام مناصب موروثی برادرش را به او تفویض کرد

و بجای او حاکم صفویه در مناطق تحت حاکمیت برادرش شد

12_ فتح علی خان بیات حاکم شهر نیشابور در زمان شاه طهماسب دوم صفوی بود 

13_ شاه یردی بیات معروف به بهرام سقای بخاری از بزرگان سلسله گورکانی(بابری)

در افغانستان بود

میرزا کامران فرزند بابر اداره شهرهای گَرْدیز، نَغَر، بَنْگَش ، غوربند،

ضحاک و بامیان را به شاه یردی بیات سپرده بود

14_ بایزید بیات برادر بهرام سقای بخاری بود

هر دو برادر زیر نظر میرزا کامران گورکانی حکومت گردیز و نَغَز و بَنْگَش را به دست گرفتند

15_ احمد خان بیات ارومی به عنوان حکمران نیشابور

سبزوار ، جوین و اسفراین بوده است

16_حسن خان بیات :

حسن خان بیات والی کابل در زمان نادرشاه افشار بود

17_ عباس قلی قارا بیات فرزند حسن خان بیات بود در انتهای دروان افشاریه والی نیشابور گردید

بعد از ایجاد پادشاهی در افغانستان احمد شاه درانی(ابدالی)

پادشاه افغانستان شهر نیشابور را تصرف کرد ولی عباس قلی قارا بیات را

دوباره والی نیشابور کرد

18_ صالح خان بیات در زمان عادلشاه افشار (برادرزاده نادرشاه افشار) بود که به

سمت والی منطقه فارس منصوب گردید

19_ جعفر خان بیات فرزند عباس قلی قارا بیات والی نیشابور

در سالهای انتهایی سلسله افشاریه بود

20_ علیقلی خان بیات حاکم شهر نیشابور ازایل بیات تا اوایل
سلطنت فتحعلی شاه قاجار است او فرزند جعفر خان بیات حاکم نیشابور بود

21_ محمدعلی خان بیات امیرتومان :

در سال 1263 هجری قمری دوره محد شاه قاجار به خراسان اعزام  و حاکم بجنورد شد

22_ امام قلی خان بیات

فرماندهی ارگ شهر بجنورد پس از مرگ محمدعلی خان بیات ماکویی

بر عهده امامقلی خان بیات در زمان محدشاه قاجار بود

23_ امام وردی خان بیات

در آغاز سلطنت ناصرالدین شاه قاجار به سمت حاکم نیشابور منصوب شد
او آخرین حاکم نیشابور ازایل بیات بود

24_ علی خان بیات ماکو حاکم شهر ماکو بود(حکومت 1238-1284 هجری قمری)

همچنین دو ماه مانده به فوت محدشاه قاجار به عنوان حاکم تبریز منصوب شد

25_ محبعلی خان بیات سرتیپ ماکویی

حاکم کرمانشاهان در زمان محمدشاه قاجار بود

افتخاری بیات قلمرو حکومت محبعلی خان بیات را شامل

کرمانشاهان ، خرم آباد و حفظ سرحدات عراق دانسته

(افتخاری بیات ، 1380 : 27 )

اعتماد السلطنه و سپهر او را برقرار کننده امنیت مناطق خرم آباد ، دزفول و الشتر دانسته اند

26_ محمد علی خان بیات سرتیپ ماکویی

برادر محبعلی خان بیات ماکویی است که بعد از تسلط

محبعلی خان بیات ماکویی بر لرستان به حکومت لرستان

در زمان محمدشاه قاجار منصوب شد

27_ جمشید خان بیات ماکویی :

فرزند محمد علی خان بیات ماکویی بود

که بعد از مرگ پدرش در سال 1263 هجری قمری ،

محمد شاه قاجار تمام مناصب و اختیارات پدر را به جمشید خان بیات اعطا کرد

و به این ترتیب به حکومت لرستان منصوب شد(نصرت ماکویی ، 1373 : 15)

همچنین به دستور حاجی میرزا آقاسی(ملا عباس بیات ایروانی)

بروجرد نیز ضمیمه حکومت جمشید خان بیات شد

28_ علی اشرف خان بیات

حکومت زنجان را در زمان محمدشاه قاجار به عهده داشتند

 29_ حکام موروثی بیات در منطقه ماکو :

از دوره شاه عباس اول صفوی حاکمان ماکو با حکم سلطنتی صفویه از ایل بیات

مستقر در ماکو انتخاب می شدند

اما با انقراض صفویه این منطقه رفته رفته بصورت خان نشین مستقل از دول مرکزی

اداره می شد که حکومت بصورت موروثی بین بیات ها منتقل میشد

به ترتیب زیر

همچنین مصطفی بیگ بیات جد حکام موروثی ماکو بود (نصرت ماکوئی ص ۳ـ۴۸)

احمد خان بیات_حسین خان بیات_ حسن خان بیات_ علی خان بیات

اسماعیل خان بیات _

تیمور تیموری بیات ماکویی

والی منطقه ماکو در عهد مظفرالدین شاه قاجار بود

مرتضی قلی خان اقبال السطنه بیات ماکویی ملقب به سردار ماکو والی

منطقه ماکو و آخرین حاکم منطقه ماکو از ایل بیات در زمان احمدشاه قاجار بود

30_ علیرضا بیات پور فرماندار ویژه مرودشت (زمان معاصر)

31_ سعید بیات فرماندار رباط کریم (زمان معاصر)

32_ رسول بیات فرماندار مرودشت (زمان معاصر)

بیات های سفیر :

1_ حسینعلی بیگ بیات نخستین سفیر شاه عباس اول صفوی به اروپا بود

2_ اروج بیگ بیات از اعضای گروه اعزامی شاه عباس اول صفوی به اروپا بود

3_ علیقلی بیگ بیات از اعضای گروه اعزامی توسط شاه عباس اول صفوی به اروپا بود

4_ محمدرضا بیگ بیات از بیات های منطقه ایروان و سفیر شاه سلطان حسین صفوی

به فرانسه بود

5_ اسمعیل بیگ بیات ، ایلچی(سفیر)  فتحعیلشاه قاجار نزد سلیمان پاشا والی بغداد

جهت سرکوب حمله وهابیت به عتبات عالیات

6_ حمید بیات سفیر ایران (زمان معاصر)