خلبان شهید ترکمان

یا اباعبدالله الحسین(ع) ادرکنا

شهید خلبان ایدن مصطفی خطیب زاده

برای بنده سعادتی است در ماه محرم که ماه شهادت

سرور آزادگان حضرت اباعبدالله الحسین(ع) است

مطلبی را به شهید خلبان ایدن مصطفی خطیب زاده

اختصاص دهم که در آزادگی به شهدای کربلا اقتدا نمود

چه زیبا مولایمان حضرت اباعبدالله الحسین(ع) می فرماید :

اگر دین ندارید لااقل آزاده باشد

شهید خلبان ایدن مصطفی خطیب زاده که از ترکمانهای عراق است

در سال 1949 میلادی در قلعه کرکوک واقع در شهر کرکوک 

در خانواده ای ترکمان(ترک) در کشور عراق متولد شد

و پس از ادامه تحصیل به نیروی هوایی ارتش عراق پیوست

و به عنوان خلبان مشغول به کار شد

(لازم به ذکر است در عراق به ترک ها ، ترکمان می گویند

که در شمال کشور عراق به خصوص در شهر کرکوک 

و اطراف آن حضور دارند همانطور که قبلا نیز در مطالب

مختلفی مانند " مناطق بیات نشین " نوشته ام

تعداد زیادی از جمعیت ترکمانهای عراق را ترک های بیات 

تشکیل می دهند)

این خلبان جوانمرد حاضر نشد به فرمانی که به او داده شده بود

تا به شهر حلبچه حمله شیمیایی کند عمل نماید ایشان مدتی بعد

از طرف ارتش بعث عراق دستگیر شد و در سال 1988 میلادی

اعدام گردید و به شهادت رسید

این اقتدام شجاعانه وی مورد تحسین مردم مسلمان ایران هم

قرار گرفته است و در سایت های مختلف خبری در مورد او

مطالبی چاپ شده است

گفتن این نکته نیز ضروری است که بدانید در بعضی از سایتها

اسم این شهید بزرگوار به اشتباه " ایدن مصطفی حمید "

آمده است که لازم دیدم در اینجا به این اشتباه اشاره نمایم

منبع :

http://www.bizturkmeniz.com/ar/index.php?page=article&id=29304

بویوک ایگید قهرمان

                        بیزدن سنه سلام

                                              بیزدن سنه درود

بو عزیز شهید ایچین صلوات و فاتحه چکیز

جالب است بدانید شهر بیات نشین آمرلی در کشور عراق

در مبارزات با تکفیری های داعش نقش محوری داشت

و مردم این شهر که در محاصره داعش بود

حاضر نشدند شهر را تسلیم کنند و زن و مرد ، کوچک و بزرگ

به فرماندهی سرهنگ مصطفی البیاتی برای چند ماه ایستادگی کردند

تا محاصره توسط نیرو های حشد الشعبی شکسته شد

ترکمانان بیات شهر آمرلی در این چند ماه به این گفته مولایشان

حضرت اباعبدالله الحسین (ع) عمل نمودند که فرمود :

هَیهَاتَ مِنَّا الذِّلَّة 

به نقل از کانال ایل بیات به آدرس bayatboyu@

خالی از لطف نیست که بدانید با آزاد شدن شهر ترکمان نشین آمرلی ،

مردم در شهر آق قلا در استان گلستان در ایران 

که شهری ترکمان نشین می باشد 

شیرینی پخش کردند که این نیز گویای وجود پیوندهای فامیلی

بین دو ملت مسلمان ایران و عراق می باشد

لینک این خبر را می توانید در منابع زیر مشاهده کنید :

http://www.dana.ir/news/137442.html/%D8%AC%D8%B4%D9%86-%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D8%B4%D9%87%D8%B1-%D8%AA%D8%B1%DA%A9%D9%85%D9%86-%D9%86%D8%B4%DB%8C%D9%86-%D8%A2%D9%85%D8%B1%D9%84%DB%8C-%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82-%D8%AF%D8%B1-%D8%A2%D9%82-%D9%82%D9%84%D8%A7---%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%B1

http://golestanema.com/%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1-%D8%B4%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D9%87%D8%A7/%D8%A2%D9%82-%D9%82%D9%84%D8%A7/2173-%D8%AC%D8%B4%D9%86-%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D8%B4%D9%87%D8%B1-%D8%AA%D8%B1%DA%A9%D9%85%D9%86-%D9%86%D8%B4%DB%8C%D9%86-%D8%A2%D9%85%D8%B1%D9%84%DB%8C-%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82-%D8%AF%D8%B1-%D8%A2%D9%82-%D9%82%D9%84%D8%A7-%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%B1.html

شام بیاتی

شام بیاتی(بیات شام) 

شام بیاتی طایفه ای از قوم ترک بیات است بعد از ورود قوم بیات به همراه دیگر اقوام ترک اوغوز

به غرب رودخانه جیحون و فلات قاره ایران در زمان سلجوقیان ، قوم بیات بنا به عواملی 

دچار پراکندگی گردید

بخشی از بیات ها به منطقه شام(دمشق) رفتند که به شام بیاتی مشهور هستند

بخشی از آنها در لبنان(شهر طرابلس) و بعضی در سوریه باقی مانده اند

که هنوز فرزندان آنها در این کشورها زندگی می کنند قبلا به آنها در مطلبی 

تحت عنوان مناطق بیات نشین اشاره نموده ام

(لازم به ذکر است به ترکها در کشور های عراق ، لبنان و سوریه

ترکمان یا ترکمن می گویند) گروهی از بیات های شام به سمت آناطولی برگشتند

که بخشی از آنها امروزه در بسیاری از مناطق کشور ترکیه  زندگی می کنند

http://bayatlar.blogsky.com/1397/01/23/post-15/%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%B7%D9%82-%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D9%86%D8%B4%DB%8C%D9%86

از زمان سلجوقیان به قبایل ترکمانی که در میان حلب وانتب(عینتاب) قشلاق

و در میان سیواس و گرون گمرق ییلاق می کردند ترکمان شام می گفتند

و در میان مردم ترک و منابع ترکی شاملو اطلاق می گردیدند در منابع رسمی مربوط 

به دوران عثمانی ، جمعیت های ساکن در میان حلب و انتب(عینتاب) 

به اسم ترکمان های حلب به  قبایل زیادی تقسیم شدند

که در میان آنها بیات ها نیز حضور داشتند

(نقش ترکان آناطولی در تشکیل و توسعه دولت صفوی/ نوشته فاروق سومر

ترجمه دکتر اشراقی و دکتر امامی/ص 208)

شامبیاتی در مناطق گدوک بوزوق سکونت داشتند

(نقش ترکان آناطولی در تشکیل و توسعه دولت صفوی/ نوشته فاروق سومر

ترجمه دکتر اشراقی و دکتر امامی/ص 224)

(اوغوزها نوشته فاروق سومر ص230-232 ، 236_237)

در زمان عثمانی ، اسم عمومی قبایل ترکمان حلب شاملو بود آنان تابستان را 

در " اوزون یایلا "(اوزون یایلاق) 

واقع در جنوب سیواس و زمستان را در نواحی بین حلب  و غازی عینتاب میگذراندند

(نقش ترکان آناطولی در تشکیل و توسعه دولت صفوی/ نوشته فاروق سومر

ترجمه دکتر اشراقی و دکتر امامی/ص 59)

گروهی از بیات های شامی در زمان صفویه به ایران وارد شدند و در صفوف قزلباش ها قرار گرفتند

و جزو ایلات شاملوی قزلباش  شدند

اکثر جمعیت بیش از حد بیات ها قبل از شاه عباس اول صفوی در اطراف کزاز و کره رود

واقع در جنوب شرقی همدان سکونت داشتند و جمعیت آنها از ده هزار چادر تشکیل میشد

( نقش ترکان آناطولی در تشکیل و توسعه دولت صفوی نوشته فاروق سومر 

مترجمین دکتر اشراقی و دکتر امامی / ص 230)

آنطور که فاروق سومر محقق بزرگ تاریخ و فرهنگ ترک در مورد آنها می نویسد :

شاه عباس همچون شاه طهماسب به شاملوها علاقه داشت و برای آنان اعتبار قایل بود

( نقش ترکان آناطولی در تشکیل و توسعه دولت صفوی نوشته فاروق سومر 

مترجمین دکتر اشراقی و دکتر امامی / ص 209)

در زمان شاه عباس اول صفوی شاملوها مقام اول را در دستگاه صفوی برخوردار بودند

(نقش ترکان آناطولی در تشکیل و توسعه دولت صفوی

مترجمین دکتر اشراقی و دکتر امامی / ص 214)
اسکندر بیگ در تاریخ عالم آرای عباسی برای شاملو ها لفظ طایفه جلیله

را به کار برده است که نشان دهنده جایگاه ارزشمند شاملوها در نزد پادشاهان صفوی است

هم اکنون طایفه شام بیاتی در استان های گلستان و گیلان و مازندران زندگی می کنند

تعدادی هم در روستای بدشت در اطراف شاهرود در استان سمنان زندگی می کنند

تعدادی هم در روستای بدشت در اطراف شاهرود در استان سمنان زندگی می کنند

یک گروه از شام بیاتی ها به سمت منطقه کرمانشاه رفته اند 

و دریکی از ایلات آن منطقه ادغام شده اند

و در منطقه کرمانشاه به طایفه شام بیاتی شناخته می شوند فرزندان آنها به دلیل ازدواج

اجدادشان با مردم آن منطقه امروزه قادر به تکلم به زبان ترکی نیستند

دقیقا مشخص نیست این گروه از شام بیاتی ها در چه زمان و به چه دلیلی 

به منطقه کرمانشاه رفته اند

و در یکی از ایلات محلی آن منطقه ادغام شده اند

بیات های شهر اراک ، تمام بیات های استان های اصفهان و چهار محال و بختیاری ، 

بیات های استان کهگیوله و بویر احمد

بیات هایی که در ایل اینانلو ادغام شده اند و به بیات اینانلو شناخته می شوند همگی 

از طایفه شام بیاتی هستند

 طایفه بیات مسیح بیگلو یا بیات کشکولی در ایل قشقایی

که قبلا جزو بیات اینانلو بوده در نتیجه اینها نیز جزو طایفه شام بیاتی هستند

طوایف ایلخاص و قوقی در ایل باصری قبلا جزو بیات های اینانلو بودند

که در نتیجه آنها نیز جزو طایفه شام بیاتی هستند

به علاوه موارد اشاره شده طایفه شام بیاتی دچار انشعاباتی هم شده است

که شاخه های منشعب شده از آن طوایف بوزچه لو ، قارا پاپاق و آیروملو هستند

که دچار تغییر نام شده اند قبلا مفصلا در مورد گذشته این طوایف در

مطلبی تحت عنوان " ایلات و طوایف منشعب شده از قوم بیات " توضیح داده ام

و به محل اسکان طوایف قارا پاپاق ، بوزچه لو و آیروملو دیگر در این مطلب اشاره نمی نمایم

http://bayatlar.blogsky.com/1397/02/05/post-54/%D8%B7%D9%88%D8%A7%DB%8C%D9%81-%D9%88-%D8%A7%DB%8C%D9%84-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D9%86%D8%B4%D8%B9%D8%A8-%D8%B4%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D8%B2-%D9%82%D9%88%D9%85-%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA

بعضی ازشام بیاتی ها بعدا از متحدین ایل قاجار گشتند بطوری که بعضی از 

بزرگان این طایفه در منابع تاریخی تحت نام " قاجار شام بیاتی " اسم برده شده اند

"گروهی از بیات های شامی پس از استقرار در آذربایجان به ایل قاجار ملحق گردیدند

و جزو دوازده طایفه ایل قاجار شدند بزرگان این طایفه از جمله امرای دربار

فتحعلی شاه قاجار بشمار می آمدند"(شیبانی ، 37)(خورموجی ص 3)(قائم مقام ص 403-404)

ولی فاروق سومر محقق بزرگ تاریخ و فرهنگ ترکها معتقد است ایل قاجار

که بصورت اتحادیه ایلیاتی بوده از پنج طایفه اصلی(یا پنج اوبه اصلی)

تشکیل شده که شامبیاتی یکی از  پنج طایفه اصلی تشکیل دهنده 

قاجارها بوده است

(نقش ترکان آناطولی در تشکیل و توسعه دولت صفوی نوشته فاروق سومر

ترجمه دکتر اشراقی و دکتر امامی / صفحات 220 الی 225)

اما بیشتر شامیباتی ها بصورت مستقل به زندگی ایلیاتی ادامه دادند

پیر قلی خان شام بیاتی در دوران آقا محمد خان قاجار مسجد و آب انباری 

نزدیک به کوچه شام بیاتی در محله عودلاجان تهران احداث نمود 

در زمان کشیدن خیابان سیروس ، مسجد و آب انبار در مسیر قرار گرفتند

(تاریخ تهران/حجت بلاغی/جلد 2)

همچنین مسجد شیخ عبد النبی نوری در نزدیکی محله عودلاجان تهران قرار دارد

که در سال 1303 هجری قمری به همت محمد رحیم خان شام بیاتی و

حبیب الله خان شام بیاتی احداث گردید که در سال 1306 هجری قمری به پایان رسید

نام تعدادی از بزرگان طایفه شام بیاتی را در زیر می خوانید

)لازم به ذکر است تعداد بزرگان و سرداران طایفه شامبیاتی بسیار بیشتر از اسامی است 

که در زیر نوشته شده است بعضی به اسامی دیگری در منابع تاریخ ذکر شده اند 

فقط در این مطلب به اسامی افرادی اشاره شده

که با عنوان " شامبیاتی " در منابع تاریخی اسامیشان آمده است)

1- محمد علیخان شامبیاتی : 

یکی از فرمانده هان بزرگ نادرشاه افشار بود

(رجوع به مجمل التواریخ گلستانه ص 21 - 22 شود)

همچنین نام و مهر محمد علی بیک(خان) شامبیاتی در سند تاریخی تفویض سلطنت ایران 

به نادرشاه افشار که در دشت مغان به تاریخ چهارم ماه شوال سال 1148 هجری قمری تهیه شد

و مورد تایید سران ایلات ترک حاضر در آن مجلس گردید آمده است

2- محمد خان شامبیاتی :

به روایتی در سال ۱۲۰۹ حاکم کرمانشاه بوده‌است. اما تاریخ ۱۲۱۲ صحیح‌تر است.

در زمان آقا محمدخان قاجار

تعدادی از طایفه شامبیاتی قاجار وی را همراهی کردند

و از تهران روانه کرمانشاه شدند که محمدخان قاجار شامبیاتی ریاست آنان را برعهده داشت

این گروه از شامبیاتی قاجار در کرمانشاه مستقر شدند 

نوادگان آنها بعدا در یکی از ایلات منطقه کرمانشاه ادغام گردیدند

و نسل آنها امروزه در آن منطقه باقی است

آنها امروزه به زبان مردم منطقه کرمانشاه صحبت می کنند

و عمدتا با نام خانوادگی شامبیاتی شناسنامه گرفته اند

(فهرست نام حکمرانان و استانداران کرمانشاهان، در باغ هزار گل: تذگرهٔ سخنوران استان کرمانشاهان، به کوشش فرشید یوسفی، تهران: فرهنگخانهٔ اسفار، ۱۳۷۰؛ صص ۷۸۷-۷۸۳)

3- اسماعیل خان قاجار شامبیاتی :

حاکم خوی در زمان فتحعلیشاه قاجار و از سرداران ارتش قاجار بود

که همراه با نایب السلطنه عباس میرزا در جنگ با روس ها شرکت داشت

(تاریخ ذوالقرنین نوشته خاوری شیرازی ص212-221-226-241)

4- پیر قلی خان (قاجار) شامبیاتی :

پیرقلی‎خان شامبیاتی قاجار از سرداران دوره سلطنت فتحعلی‎شاه قاجار بوده که 

در سال 1214 ﻫ . ق پس از فرار و عزل جعفرقلی‎خان دنبلی ، حاکم خوی و سلماس منصوب گردید

محمودخان نواده شهبازخان دنبلی نیز بعدا به جای او منصوب گردید

پیرقلی‎خان نیز به فرماندهی قوای آن حدود تعیین گردید

لکن در سال 1215 ﻫ . ق مهدیقلی خان دولو به جای وی منصوب

و پیرقلی‎خان به همراه ابراهیم خان قویونلو (ظهیرالدوله) با 20 هزار سوارمأمور گرفتن سبزوار

و دفع الله‎یار خان قلیچی گردید

همراه با نایب السلطنه عباس میرزا در جنگ با روس ها شرکت داشت

(تاریخ ذوالقرنین نوشته خاوری شیرازی ص209-223-225-238)

5- محمد علی خان قاجار شامبیاتی

از سرداران ارتش قاجار در زمان فتحعلیشاه قاجار بود که همراه

با نایب السلطنه عباس میرزا در جنگ با روس ها شرکت داشت

(تاریخ ذوالقرنین نوشته خاوری شیرازی ص 230_236_252_253)

6_ محمد علی خان (محمد)قاجار شامبیاتی :

در زمان فتحعلشاه قاجار که محمدعلی میرزا دولتشاه قاجار فرزند فتحعلیشاه قاجار

به سمت حاکم کرمانشاه منصوب شد 

(مقاله محمدعلی میرزا دولتشاه «دولت و شاهی مستقل» نویسنده رامین یلفانی)

(مقاله بررسی و مطالعه مسائل جغرافیای سیاسی و امنیتی استان کرمانشاه

قسمت کرمانشاه در زمان قاجاریه)

7- محمد قلی خان (قاجار) شامبیاتی :

(مقاله معرفی یک کتابچه دستور العمل نویافته/قسمت خوانین قاجار/بساتین اخبار المخطوطات)

8- امام قلی خان شام بیاتی

9-مصطفی قلی شامبیاتی :

از درباریان ناصرالدین شاه قاجار

(تاریخ عکاسی استرآباد و گرگان از دوره قاجار تا معاصر نوشته علیرضا شهابی)

منابع : http://tehrannameh.com/list/%D8%A2/%D8%A2%D8%A8-%D8%A7%D9%86%D8%A8%D8%A7%D8%B1-%D9%BE%DB%8C%D8%B1%D9%82%D9%84%DB%8C-%D8%AE%D8%A7%D9%86

http://safarnevis.com/?p=4227

ایل بیات(بایات)

ایل بیات

1_ ایل بیات و معنی بایات

http://bayatlar.blogsky.com/1397/01/23/post-11/%D8%A7%DB%8C%D9%84-%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D9%88-%D9%85%D8%B9%D9%86%DB%8C-%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D8%AA

2_ تبارنامه طایفه بیات

http://bayatlar.blogsky.com/1397/01/23/post-8/%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D8%B7%D8%A7%DB%8C%D9%81%D9%87-%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D8%AA-

3_ اوغوزخان جد بیات ها

http://bayatlar.blogsky.com/1397/01/23/post-27/%D8%A7%D9%88%D8%BA%D9%88%D8%B2-%D8%AE%D8%A7%D9%86-%D8%AC%D8%AF-%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D9%87%D8%A7

4_ تاریخ باستانی ترکان غز(شامل ایل بیات)

http://bayatlar.blogsky.com/1397/01/23/post-22/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%A7%D9%88%D8%BA%D9%88%D8%B2%D9%87%D8%A7-%D8%B4%D8%A7%D9%85%D9%84-%D8%B7%D8%A7%DB%8C%D9%81%D9%87-%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA-

5_ محدوده زندگی ایل بیات(بایات)

(قبل از ورود به فلات قاره ایران)

http://bayatlar.blogsky.com/1397/01/23/post-10/%D9%85%D8%AD%D8%AF%D9%88%D8%AF%D9%87-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D8%B7%D8%A7%DB%8C%D9%81%D9%87-%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D9%82%D8%A8%D9%84-%D8%A7%D8%B2-%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF-%D8%A8%D9%87-%D9%81%D9%84%D8%A7%D8%AA-%D9%82%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86

6_ تغییر در مدل چادر عشایری بیات ها

http://bayatlar.blogsky.com/1397/01/23/post-7/%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%AF%D9%84-%DA%86%D8%A7%D8%AF%D8%B1-%D8%B9%D8%B4%D8%A7%DB%8C%D8%B1%DB%8C-%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D9%87%D8%A7

7_ ترک ها(شامل ایل بیات) و اسلام

http://bayatlar.blogsky.com/1397/01/23/post-23/%D8%AA%D8%B1%DA%A9-%D9%87%D8%A7-%D8%B4%D8%A7%D9%85%D9%84-%D8%B7%D8%A7%DB%8C%D9%81%D9%87-%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D9%88-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85

8_ فروپاشی ایل بیات

http://bayatlar.blogsky.com/1397/01/23/post-28/%D9%81%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%A7%D8%B4%DB%8C-%D8%B7%D8%A7%DB%8C%D9%81%D9%87-%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA

9_ کتاب های تاریخ ایل بیات

http://bayatlar.blogsky.com/1397/01/23/post-26/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D8%B7%D8%A7%DB%8C%D9%81%D9%87-%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA

10_ چهره ترک های غز(شامل ایل بیات)

http://bayatlar.blogsky.com/1397/02/05/post-58/%DA%86%D9%87%D8%B1%D9%87-%D8%AA%D8%B1%DA%A9-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%BA%D8%B2-%D8%B4%D8%A7%D9%85%D9%84-%D8%B7%D8%A7%DB%8C%D9%81%D9%87-%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA-

11_ معنی فامیلی بیات

http://bayatlar.blogsky.com/1397/02/05/post-53/%D9%85%D8%B9%D9%86%DB%8C-%D9%81%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9%84%DB%8C-%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA

12_ ولایت بیات

http://bayatlar.blogsky.com/1397/02/05/post-56/%D9%88%D9%84%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA

13_ روش جنگی ترکان اوغوز

(شامل ایل بیات)

http://bayatlar.blogsky.com/1397/02/05/post-52/%D8%B1%D9%88%D8%B4-%D8%AC%D9%86%DA%AF%DB%8C-%D8%AA%D8%B1%DA%A9%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%88%D8%BA%D9%88%D8%B2-%D8%B4%D8%A7%D9%85%D9%84-%D8%B7%D8%A7%DB%8C%D9%81%D9%87-%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA-

14_ جنگ وین و بیات ها

http://bayatlar.blogsky.com/1397/02/04/post-51/%D8%AC%D9%86%DA%AF-%D9%88%DB%8C%D9%86-%D9%88-%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D9%87%D8%A7

15_ شاه اسماعیل اول صفوی و بیات ها

http://bayatlar.blogsky.com/1397/01/23/post-34/%D8%B4%D8%A7%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C%D9%84-%D8%A7%D9%88%D9%84-%D8%B5%D9%81%D9%88%DB%8C

16_ لباس سنتی بیات ها

http://bayatlar.blogsky.com/1397/01/23/post-39/%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C-%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D9%87%D8%A7

17_ ایلات و طوایف منشعب شده از قوم بیات

http://bayatlar.blogsky.com/1397/02/05/post-54/%D8%B7%D9%88%D8%A7%DB%8C%D9%81-%D9%88-%D8%A7%DB%8C%D9%84-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D9%86%D8%B4%D8%B9%D8%A8-%D8%B4%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D8%B2-%D9%82%D9%88%D9%85-%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA

18_ بیات های منطقه فارس

(قبل از آمدن به منطقه فارس)

http://bayatlar.blogsky.com/1397/01/23/post-32/%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%DB%8C%D9%84-%D9%82%D8%B4%D9%82%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D9%82%D8%A8%D9%84-%D8%A7%D8%B2%D9%BE%DB%8C%D9%88%D8%B3%D8%AA%D9%86-%D8%A8%D9%87-%D8%A7%DB%8C%D9%84-%D9%82%D8%B4%D9%82%D8%A7%DB%8C%DB%8C

19_ تقسیمات و سلسله مراتب در ایل بیات

http://bayatlar.blogsky.com/1397/01/23/post-36/%D8%AA%D9%82%D8%B3%DB%8C%D9%85%D8%A7%D8%AA-%D9%88-%D8%B3%D9%84%D8%B3%D9%84%D9%87-%D9%85%D8%B1%D8%A7%D8%AA%D8%A8-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D9%84-%D9%82%D8%B4%D9%82%D8%A7%DB%8C%DB%8C

20_ بیات مستعلی بیگ

http://bayatlar.blogsky.com/1397/01/23/post-1/%D8%AA%DB%8C%D8%B1%D9%87-%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D9%85%D8%B3%D8%AA%D8%B9%D9%84%DB%8C-%D8%A8%DB%8C%DA%AF

21_ بیات اسلاملو

http://bayatlar.blogsky.com/1397/01/23/post-14/%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D9%84%D9%88

22_ بیات آغ اولی

http://bayatlar.blogsky.com/1397/01/23/post-29/%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D8%A2%D8%BA-%D8%A7%D9%88%D9%84%DB%8C

23_ بیات قارا اولی

http://bayatlar.blogsky.com/1397/01/23/post-30/%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D9%82%D8%A7%D8%B1%D8%A7-%D8%A7%D9%88%D9%84%DB%8C

24_ بیات اینانلو یا بیات چادگان

http://bayatlar.blogsky.com/1397/01/23/post-37/%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%DA%86%D8%A7%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86-%DB%8C%D8%A7-%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%86%D9%84%D9%88

25_شام بیاتی(بیات شام)

http://bayatlar.blogsky.com/1397/10/17/post-72/%D8%B4%D8%A7%D9%85-%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA%DB%8C

26_ بیات افغانستان

http://bayatlar.blogsky.com/1397/02/04/post-48/%D9%82%D9%88%D9%85-%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86

27_ طایفه بیات و درخت بید

http://bayatlar.blogsky.com/1397/02/04/post-40/%D8%B7%D8%A7%DB%8C%D9%81%D9%87-%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D9%88-%D8%AF%D8%B1%D8%AE%D8%AA-%D8%A8%DB%8C%D8%AF

28_ مناطق بیات نشین

http://bayatlar.blogsky.com/1397/01/23/post-15/%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%B7%D9%82-%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D9%86%D8%B4%DB%8C%D9%86

29_ شهر بایات(بیات) و گلیم بیات و گبه بیات و اسب بیات

http://bayatlar.blogsky.com/1397/01/23/post-33/%D8%B4%D9%87%D8%B1-%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA-

30_ قبرهای تاریخی بیات ها در ترکیه

http://bayatlar.blogsky.com/1397/02/04/post-42/

31_ ابنیه بیات ها

http://bayatlar.blogsky.com/1397/01/23/post-16/%D8%A7%D8%A8%D9%86%DB%8C%D9%87-%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D9%87%D8%A7-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86

32_ تامغای بیات یا علامت اجاق بیات

http://bayatlar.blogsky.com/1397/01/23/post-9/%D8%AA%D8%A7%D9%85%D8%BA%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%DB%8C%D8%A7-%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D8%A7%D9%88%D8%AC%D8%A7%D9%82-%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA

33_ سنگ نگاره مرد و تامغای بیات

http://bayatlar.blogsky.com/1397/02/04/post-41/%D8%B3%D9%86%DA%AF-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D9%85%D8%B1%D8%AF-%D9%88-%D8%AA%D8%A7%D9%85%D8%BA%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA

34_ تامغای بیات محبوب در ترکیه

http://bayatlar.blogsky.com/1397/02/04/post-43/%D8%AA%D8%A7%D9%85%D8%BA%D8%A7%DB%8C-%D8%B7%D8%A7%DB%8C%D9%81%D9%87-%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D9%86%D8%B4%D8%A7%D9%86-%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D9%85%D8%AD%D8%A8%D9%88%D8%A8-%D8%AF%D8%B1-%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1-%D8%AA%D8%B1%DA%A9%DB%8C%D9%87

35_ توتم بیات(بایات)

http://bayatlar.blogsky.com/1397/02/04/post-44/%D8%AA%D9%88%D8%AA%D9%85-%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D8%AA-

36_ پنج علامت مشهور بیات ها

http://bayatlar.blogsky.com/1397/02/04/post-50/%D9%BE%D9%86%D8%AC-%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%B1-%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D9%87%D8%A7

37_ اجاق بیات

http://bayatlar.blogsky.com/1397/01/23/post-12/%D8%A7%D8%AC%D8%A7%D9%82-%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA

38_ رسم اجاق در بیات ها و ستاره های ترکی

http://bayatlar.blogsky.com/1397/01/23/post-13/%D8%B1%D8%B3%D9%85-%D8%A7%D8%AC%D8%A7%D9%82-%D8%AF%D8%B1-%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D9%87%D8%A7

39_ صولت الدوله قشقایی و اجاق بیات مستعلی بیگ

http://bayatlar.blogsky.com/1397/01/23/post-21/%D8%B5%D9%88%D9%84%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D8%AF%D9%88%D9%84%D9%87-%D9%82%D8%B4%D9%82%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D9%88-%D8%A7%D8%AC%D8%A7%D9%82-%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D9%85%D8%B3%D8%AA%D8%B9%D9%84%DB%8C-%D8%A8%DB%8C%DA%AF

40_ رسم کری حضرت عباس در بیات ها

http://bayatlar.blogsky.com/1397/02/04/post-45/

41_ واژگان ترکی مخصوص ایل بیات

http://bayatlar.blogsky.com/1397/02/05/post-55/%D9%88%D8%A7%DA%98%DA%AF%D8%A7%D9%86-%D8%AA%D8%B1%DA%A9%DB%8C-%D9%85%D8%AE%D8%B5%D9%88%D8%B5-%D8%B7%D8%A7%DB%8C%D9%81%D9%87-%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA

42_ بیات در ادبیات ترکی 

http://bayatlar.blogsky.com/1397/06/31/post-64/%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D8%AA%D8%B1%DA%A9%DB%8C

43_ بیات ترک یا بیات زند یا بیات شیراز؟

http://bayatlar.blogsky.com/1397/01/23/post-31/%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D8%AA%D8%B1%DA%A9-%DB%8C%D8%A7-%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D8%B2%D9%86%D8%AF-%DB%8C%D8%A7-%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D8%B4%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%B2%D8%9F

44_ د ده قورقود

http://bayatlar.blogsky.com/1397/02/04/post-49/%D8%AF%D9%87-%D8%AF%D9%87-%D9%82%D9%88%D8%B1%D9%82%D9%88%D8%AF

45_ محمد فضولی بیات لی

http://bayatlar.blogsky.com/1397/02/04/post-47/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D9%81%D8%B6%D9%88%D9%84%DB%8C

46_ تیلیم خان

http://bayatlar.blogsky.com/1397/02/04/post-46/%D8%AA%DB%8C%D9%84%DB%8C%D9%85-%D8%AE%D8%A7%D9%86

47_ مشاهیر بیات

http://bayatlar.blogsky.com/1397/01/23/post-17/%D9%85%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%B1-%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA

48_ صاحب منصبان قوم بیات

http://bayatlar.blogsky.com/1397/02/05/post-59/

49_ میرزا آقاسی در آینه خدماتش

http://bayatlar.blogsky.com/1397/05/11/post-61/%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%B2%D8%A7-%D8%A2%D9%82%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A2%DB%8C%D9%86%D9%87-%D8%AE%D8%AF%D9%85%D8%A7%D8%AA%D8%B4

50_ واقفین و خیرین بیات

http://bayatlar.blogsky.com/1397/02/05/post-57/%D9%88%D8%A7%D9%82%D9%81%DB%8C%D9%86-%D9%88%D8%AE%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA

51_ پزشکان محبوب ایل بیات

http://bayatlar.blogsky.com/1397/01/23/post-18/%D8%AF%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%86%D8%AF%DB%8C%D9%85-%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D9%85%D8%A7%DA%A9%D9%88

52_ خلبان شهید ترکمان

http://bayatlar.blogsky.com/1397/10/17/post-73/%D8%AE%D9%84%D8%A8%D8%A7%D9%86-%D8%B4%D9%87%DB%8C%D8%AF-%D8%AA%D8%B1%DA%A9%D9%85%D8%A7%D9%86

53_ اسد بگ بیات(طایفه بیات مستعلی بیگ)

http://bayatlar.blogsky.com/1397/01/23/post-5/%D8%A7%D8%B3%D8%AF-%D8%A8%DA%AF-%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA

54_ مناطق ییلاقی و قشلاقی

طایفه بیات مستعلی بیگ و چگونگی یکجا نشین

شدن آنها

http://bayatlar.blogsky.com/1397/01/23/post-6/%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%B7%D9%82-%DB%8C%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%82%DB%8C-%D9%88-%D9%82%D8%B4%D9%84%D8%A7%D9%82%DB%8C-%D8%AA%DB%8C%D8%B1%D9%87-%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D9%85%D8%B3%D8%AA%D8%B9%D9%84%DB%8C-%D8%A8%DB%8C%DA%AF-%D9%88-%DA%86%DA%AF%D9%88%D9%86%DA%AF%DB%8C-%DB%8C%DA%A9%D8%AC%D8%A7-%D9%86%D8%B4%DB%8C%D9%86-%D8%B4%D8%AF%D9%86-%D8%A2%D9%86%D9%87%D8%A7

55_  ریشه نام های خانوادگی افراد طایفه

بیات مستعلی بیگ

http://bayatlar.blogsky.com/1397/01/23/post-2/%D9%86%D8%A7%D9%85-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D8%A7%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%AF-%D8%AA%DB%8C%D8%B1%D9%87-%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D9%85%D8%B3%D8%AA%D8%B9%D9%84%DB%8C-%D8%A8%DB%8C%DA%AF

بیات در ادبیات ترکی

بیات در ادبیات ترکی

همانطور که می دانید ایل بیات(بایات) شخصیتهای بزرگی

در زبان و ادبیات ترکی مانند ده ده قورقود ، فضولی ،

تیلیم خان و ... دارد که قبلا به آنها در مقاله ای

به اسم " مشاهیر بیات " اشاره نموده ام

اما در این مطلب به معرفی آثار ادبی خواهم پرداخت

که در مورد افراد ایل بیات(بایات) خلق شده اند

1_ داستان شاهوردی خان بیات

این داستان در مورد شاهوردی خان بیات می باشد که از داستانهای

زیبای فولکوریک می باشد آنچه این داستان را برای مردم مهیج می کند

اتفاقات عجیب و جالبی است که در میانسالی برای شاهوردی خان بیات

اتفاق افتاده است در پایین بخشی از این داستان را آورده ام

درمیان مردمان اطراف نوبران و کردر(کردخورد) دشت بیات ، بایات اجاغی ، میچینک،یاتان ،سامان ،خان آقا و… فراهان افسانه شاهوردی خان معروف است ،او خان قوم بایات است که ایستاده قرآن می خواند چهره ی او را چنین توصیف میکنند،همیشه زلف های مشکی خود را در زیر کلاه پنهان می کرد،. صورت دراز و بینی کمی بزرگ،ریش تُنک، چشم های عقابی داشت، قد نسبتا بلند، بالا تنه کوتاه پاهای کشیده و ابرمردی است که بعد از شکست در جنگ بین اقوام که به خاطر بزرگ منشی آن شکست را قبول می کند تا رسم برادر کشی را بشکند.خان در دره ی گولجه از اطراف میچینک اقامت میگزیند؛و در این مرغزار اسب های او که به تاراج رفته اند یکی بعد از دیگری می آیند. با امدن اسب ها ،او در دامنه تپه های گولجه دست تنها پنجاه زاغه می سازد بعد از تمام شدن زاغه ها رمه های به تاراج رفته او هزار میش و بره و هفتصد بز و بزغاله و گاوهای پیشانی سفیدنر بر میگردند.برگشتن گاوهای نر را خوش یمن برای کشاورزی می گیرد و ...

2_ ضرب المثل " ائل باشی : قایی - بایات "

این ضرب المثل از ضرب المثل های قدیمی تورکمانها هست

که معنیش به فارسی می شود :

سر مردم(رهبر مردم تورکمان) قوم قایی و قوم بیات هستند

لازم به ذکر است اقوام تورکمان اوغوز از 24 قوم تشکیل شده است

که اقوام قایی و بیات از سرشناسترین این اقوام هستند

3_ ضرب المثل " بایات گلنده یاتا گدنده یاتا "

گویا در سالی افراد تیره بیات مستعلی بیگ هنگام حرکت به سمت

قشلاق (که منطقه سیمکان در شهرستان جهرم بوده است) به علت 

تاخیر در کوچ در منطقه سمیرم به ناگهان برف زیادی می بارد 

و دام های ایشان در اثر سرمازدگی تلف میشوند 

بعضی از طوایف تورک که آنجا بودند به خان وقت که 

مستعلی بیگ بوده پیشنهاد می نمایند که هر کدام تعدادی 

از حیوانات خود را به آنها بدهند تا گله دام ایشان بازسازی شود 

ولی او قبول نمی کند و بقیه طوایف تورک به سمت قشلاقهایشان 

حرکت می کنند روزی افراد این تیره به مستعلی بیگ خبر می دهند 

که سگ ها در غاری رفته و در جایی جمع شده اند و صدا می دهند

مستعلی بیگ می گوید همان نقطه را بگردید و گفته می شود 

در آنجا گنجی پیدا می کنند آنها با آن گنج از روستاهای اطراف 

دام و احشام می خرند و گله را بازسازی میکنند 

و به سمت قشلاق حرکت می کنند و زودتر از دیگر طوایف به منطقه

قشلاقی می رسند دیگر طوایف تورک که می دانستند 

مستعلی بیگ دامهایش را از دست داده بود 

و دیرتر از آنها به سمت قشلاق حرکت کرده اما هم

اکنون گله دامهایش را بازسازی کرده و هم زودتر از آنها 

به منطقه قشلاقی رسیده است تعجب می نمایند 

و مستعلی بیگ به آنها می گوید:

بایات گلنده یاتا گدنده یاتا

که این عبارت در مورد تیره بیات مستعلی بیگ در  بین تورکان

به صورت ضرب المثل در می آید

4_ نادرشاه افشار بهنگام عزیمت برای تسخیر هند

چون احتمال میداد در جنگ کشته شود لذا بساط ولیعهدی رضاقلی میرزا را به راه انداخت

محمد کاظم مروی(مرولی قاجار) وقایع نگار دربار نادر شاه افشار ، از شرکت خنیاگران

در جشن انتخاب ولیعهد خبر داده و می نویسد :

مجلس آراستین امیر صاحبقران و ولیعهد ساختن خود رضا قلی میرزا به مملکت ایران :

. . . مقارن این مقال ، وصف حال نواب کامیاب سپهر رکاب شاهزاده عالیجناب رضا قلی میرزاست که چون سه روز از ورود آن گذشت ، حسب الفرمان دارای زمان وآن خسرو گیتی ستان حضرت صاحبقران چنان به نفاذ پیوست که در آن نواحی به جهت جشن پادشاهی سبزه زار دلگشا و چمن فرح افزایی معین نمایند ، که بعد از نزول رایات جاه و جلال بدان نواحی ، در حضور اهالی و اعیان ممالک ایران نایب الایاله ای جهت آن مملکت معین نموده ، و عنان همت به صوب تسخیر هندوستان انعطاف فرمایند .

در آن مجلس خلد آیین به ترتیب بساط عشرت و کامرانی و نوشیدن جام طرب از راح ریحانی دایر ساخته ، لاله رخان را از تاب می چهره ی ارغوانی معدن یاقوت رمانی ، و نوش لبان را از تواتر اقداح پی در پی استمداد حرارت با مسرت روز جوانی ، مغنیان خوش آواز به الحان مسرت طراز با عناد دمساز ، و سازندگان (ساز زن ها ) نغمه پرداز به نواها ی گونه گون ساز با غزالان زهره جبین هم آواز . لمولفه :

زهر جانبی نغمه ای ساز شد
نوا و مخالف هم آواز شد
مغنی چنان نغمه ای جوش کرد
رهاب از حسینی فراموش کرد
بیات و عراق به هم جنگجو
چو روز عشیران به هم روبه رو
همه ساز ها شد و هم راست راست
فغان از دل چرخ چاچی بخاست
مغنی هزار و مصنف هزار
حجاز بزرگ و بزنگوله بار
((عالم آرای نادری ))

5_ خاندان بیات :

اروج بیگ از اعضای تیم دیپلماتیک و اعزامی به دربار اروپا بود

او در اسپانیا ساکن شده و به زبان اسپانیایی مسلط شد

در مدت اقامتش در اسپانیا کتابی برای معرفی دولت صفویه

به زبان اسپانیایی نوشت

اروج بیگ بیات در کتایش که به زبان اسپانیایی 

برای دربار اسپانیا نوشته شده در توصیف دستگاه صفویه

نام 32 طایفه و خاندان را می آورد که در دستگاه دولت صفوی صاحب نفوذ هستند

او درباره خاندان بیات می نویسد :

" خاندان بیات ، خاندانی بسیار نجیب و اشرافی هستند

همه آنان فی المثل با دوکهای اسپانیا برابرند "

(کتاب دون ژوئن ایرانی تالیف اروج بیک بیات ترجمه مسعود رجب نیا

انشارات بنگاه ترجمه و نشرکتاب ، 1338 ، صفحات 66 و 67)

6_ شعر بایاتی

در شعر ترکی آذربایجانی رایج ترین فرم شعر بایاتی است که برگرفته شده

از نام ایل بیات(بایات) می باشد همانطور که در مطلبی تحت عنوان 

" مشاهیر بیات " گفتیم ایل بیات(بایات) دارای مشاهیر بزرگی در 

شعر و ادبیات ترکی مانند ده ده قورقود،محمدفضولی،تیلیم خان و ...

می باشد محققین زبان ترکی بیات ها (بایات ها)

را ابداع کننده این فرم شعری می دانند به راستی مبالغه نیست 

که ایل بیات(بایات) را ایل شاعر بنامیم در پایین مطلبی را در مورد

شعر بایاتی خواهید خواند که در روزنامه اطلاعات به چاپ رسیده است

عنوان بایاتی از نام «بیات» یا «بایات» مأخوذ است. «بایات‌ها» از جمله قبایل متعددی بودند که در دوران‌های کوچ و اتراق به آذربایجان آمده و در آن جا سکنی گزیدند و بعد در ترکیب مردم این دیار مستهلک گشتند. حدس انتساب بایاتی به «بایاتها» وقتی قریب به یقین می‌شود که در موسیقی فولکلوریک آذربایجان نیز به نواهایی از قبیل افشاری و گرایلی برمی‌خوریم که عنوان آنها نیز از نام قبایل و اقوام گرفته شده است. به طوری که از منابع و قراین برمی‌آید، بایات‌ها از موسیقی و ادبیات غنی سرشاری برخوردار بودند که پس از کوچ و اسکان در این منطقه، به مقیاس وسیعی شیوع یافته و در موسیقی و ادبیات عامیانه نواحی همجوار تاثیر گذاشته‌اند و ما نشانه این تاثیر را در موارد زیاد و از آن جمله به صورت ترادف کلمه بایات با برخی از دستگاه‌های آواز ایرانی و نیز به صورت دستگاه آواز مستقلی به نام «بیاتی» در ترکیه مشاهده می‌کنیم

منابع: 

1. دیار بایاتی‌ها احمد جلالی فراهانی،
2. ساوه قوم ایچینده شاهسون بایاتی‌لاری- حمید قرایی،
3. بایاتی‌لار کتابی- محمد علی فرزانه،
4. گنجینه ادبیات آذربایجان- محمدعلی فرزانه

• به نقل از: 
• روزنامه اطلاعات با اندکی تلخیص و اضافه

میرزا آقاسی در آینه خدماتش

میرزا آقاسی در آینه خدماتش

 

ملا عباس بیات ایروانی ملقب به میرزا آقاسی صدر اعظم محمد شاه قاجار

 

از ایل ترک بیات است

 او در  هجری قمری1198  در ایروان به دنیا آمد. تحصیلات نخستین را نزد پدر خود، میرزامسلم، از علمای ایروان، گذرانید. در 1212 به همراه پدرش به عتبات عالیات رفت. در کربلا پدرش او را به آخوند ملا عبدالصمد همدانی* سپرد (شیروانی، ص 613). میرزاعباس تا 1216 در محضر ملاعبدالصمد و دیگران بود و فقه و اصول و معقول و منقول و حکمت طبیعی و الهی آموخت و «سرآمد فضلا و مقبول عرفا» گردید (اعتضادالسلطنه، ص 537؛ فسائی، ج 1، ص 767). همچنین به پیروی از استادش با طریقت تصوف نیز آشنا شد (رجوع کنید به شیروانی، همانجا). پس از مرگ میرزاعبدالصمد، میرزاعباس به مکه مشرف شد و سپس به تبریز رفت و از آن پس حاجی‌میرزا نامیده شد، سپس به ماکو رفت و معلم فرزندان حسین‌خان سردار* شد (رجوع کنید به نصرت ماکوئی، ص 12). وی در سفری که به تبریز رفت با میرزا عیسی فراهانی، قائم‌مقام اول، آشنا شد و به تقاضای او به آموزش میرزا موسی، فرزند وی، پرداخت (جهانگیر میرزا، ص 13). همچنین با فریدون میرزا فرمانفرما (پسر عباس میرزا) الفت یافت و در حدود 1240 به عباس میرزا معرفی شد تا به فرزندان او تعلیم دهد و با مقرری سالیانه هزار تومان این کار را برعهده گرفت (اعتمادالسلطنه، 1357ش، ص 186؛ سعادت نوری، ص 16). مدتی بعد، فریدون میرزا حاکم خوی شد و حاجی میرزا آقاسی را، به عنوان وزیر خود، به آن شهر برد. اما محمد میرزا (بعدآ محمدشاه)، فرزند ارشد عباس‌میرزا که به حاجی تعلق‌خاطر یافته بود، از پدر خود خواست تا معلم او را به تبریز بازگرداند. به فرمان عباس میرزا، حاجی‌میرزا آقاسی از خوی به تبریز بازگشت و از آن پس در خدمت شاهزادگان قاجار، خصوصآ محمدمیرزا، درآمد و از رجال دربار تبریز شد (اعتمادالسلطنه، 1357ش، همانجا).اهمیت او زمانی بیشتر شد که پس از مرگ عباس میرزا در 1249، به محمدمیرزا نوید سلطنت داد (رجوع کنید به سرسی، ص 246؛ نائینی، ص 62)

در هر صورت، پس از مرگ فتحعلی‌شاه از 1250 و اعلام سلطنت محمدشاه، حاجی‌میرزا آقاسی نیز همراه وی راهی تهران شد.تا 1251، که میرزا ابوالقاسم قائم مقام امور مملکت را در دست داشت، حاجی میرزاآقاسی در دربار محمدشاه متنفذ بود. پس از قتل قائم‌مقام در صفر 1251، محمدشاه مقام صدارت اعظمی را به حاجی میرزا آقاسی سپرد (اعتضادالسلطنه، ص 440؛ سپهر، ج 2، ص 656؛ اعتمادالسلطنه، 1357ش، ص 187)(1)

همچنین ازدواج حاج میرزا آقاسی با " عزت النسا خانم " دختر فتحعلیشاه قاجار

بر نفوذ او در دربار قاجار افزود

آنچه باعث شد این مطلب را به شخص میرزا آقاسی 

 

اختصاص دهم قضاوت های نامهربانانه ای است که نسبت به 

 

ایشان شده است در ادامه به تعدادی از اقدامات مثبتی

 

که توسط ایشان و در زمان صدارتشان انجام شده است

 

اشاره می نماییم

انگلیسیها از سیاستهای حاجی میرزاآقاسی، که همچون شاهزادگان و درباریانِ طرفدار انگلیس و دیگر قدرتهای آن زمان نبود، ناراضی و نگران بودند. این نارضایتی با محاصره هرات و دوستی ایران با فرانسه شدت یافت؛ بنابراین، تضعیف حکومت ایران و شخص حاجی میرزا آقاسی در دستور کار دولت انگلستان قرار گرفت. نیروهای انگلیسی جزیره خارک را اشغال و بوشهر را محاصره دریایی کردند و با تقویت و حمایت شورشهای افرادی چون آقاخان محلاتی، محمدتقی خان بختیاری، آصف‌الدوله و شاهزادگان فراری مستقر در بغداد، به دخالت در امور داخلی پرداختند

محمدشاه قاجار بدون توجه به تهدید انگلستان، هرات را محاصره و به تصرف خود درآورد

در محاصره هرات در 1253، حاجی میرزا آقاسی حضور داشت

(اعتضادالسلطنه، ص 454ـ456)

روسها نیز، پس از قرارداد ترکمان‌چای همواره خواستار عقد قرارداد اقتصادی با ایران بودند و از طرف دیگر، روسها با تکیه بر واقعه سفارت و قتل گریبایدوف* (1243) توقعات بیشتری برای تحقق عهدنامه ترکمان‌چای داشتند. روسها در 1262 از حاجی میرزا آقاسی خواستند مجوز لنگر انداختن کشتیهای جنگی آنان را در مرداب انزلی صادر کند. علت اصلی این تقاضا به دست آوردن پایگاه نظامی ثابت در سواحل جنوب دریای خزر بود تا بتوانند گیلان، مازندران و به خصوص استرآباد را ــکه ترکمنها در بخش شرقی آن ناامنی و مزاحمتهایی برای روسها ایجاد می‌نمودندــ تحت نظارت گیرند. مقاومت و پاسخ منفی حاجی میرزا آقاسی در مقابل درخواست دالگورکی، وزیرمختار روسیه، موجب شد که نسلرود، صدراعظم و وزیر امورخارجه روسیه، در نامه‌ای به وی بنویسد که طبق عهدنامه ترکمان‌چای ــکه به کشتیهای جنگی و تجاری روسیه حق نامحدود و سیر آزاد در «جمیع آبهای» دریای خزر را می‌دادــ کشتیهای آنان حق دارند وارد مرداب انزلی شوند (رجوع کنید به سعادت نوری، ص 219ـ220). حاجی در پاسخ به نامه نسلرود، با استدلالهای محکم تقاضای روسها را رد نمود. وی گزارش این اقدامات روسها را به شاه نوشت و در آن، به اعمال روسها برخلاف عهدنامه ترکمان‌چای اشاره کرد (یکصد سند تاریخی، ص 42).

میرزا پس از ترک محاصره هرات به فکر بکارگیری صنایع جدید افتاد

و بدین منظور در حکمی به میرزا محمد خان شیرازی

نایب اول وزارت امورخارجه در 1263 توصیه های موکد

درباره ی مناسبات تجاری با کشورهای دیگر نمود

و نیز سفارش کرد که از فرانسه پنج _ شش استاد کامل

در هر شاخه را به مدت هفت سال برای تعلیم جوانان

به ایران بیاورد .  در این حکم همچنین درباره خرید

تجهیزات نظامی و کتابهای راجع به صنایع جدید توصیه شده

است(اقبال آشتیانی ص 273_275)

اگر چه فکر اعزام محصل به خارج و فراگرفتن فنون جدید چندان

تازه نبود ولی حاجی از طریق جعفرخان مشیرالدوله

در استانبول با اطرافیان محمدعلی پاشا ، بانی اصلاحات جدید

در مصر تماس گرفت تا گروهی محصل را به مصر اعزام نماید

(سعادت نوری ص 112_113) وی همچنین برای ایجاد و 

مرمت قناتها تلاش بسیار کرد و در کاشت درخت توت

برای تغذیه کرم ابریشم در کرمان اهتمام خاص داشت

(مستوفی،ج1،واتسون،ص354)

همچنین آبرسانی به شهر تهران از رودخانه کرج را در

1262 عملی کرد(رجوع کنید به اعتماد السلطنه،

1363_1367ش،ج3،ص1683؛واتسون،همانجا)

یکی از اقدامات مهم ایشان در دوره صدارتش

خرید املاک و احیای قناتها و اراضی موات بود

ایشان املاک خریداری شده را در کتابچه املاک

متعلق به جناب آقائی از بابت آذربایجان و عراق ثبت کرده است

(رجوع کنید به افشار،ص229،231)

در سال 1264 ایشان 1438 روستای آباد را به

محمدشاه ، هبه شرعی کرد و مجموع قباله های 

آنها را به کارگزاران دربار سپرد

(هدایت،ج10،ص345؛اعتمادالسلطنه،1357ش،ص181_182)

محله عباس آباد که منطقه وسیعی است که

از غرب به محله یوسف آباد،از شرق به خیابان شریعتی

،از جنوب به خیابان تخت طاووس،و از شمال به زمینهایی

که از عباس آباد وسیع باقیمانده است محدود میگردد

زمانی متعلق به ملاعباس بیات ایروانی ملقب به میرزاآقاسی

صدراعظم محمدشاه قاجار بود در آن زمان شامل

زمین های زراعی وسیع ، روستایی محصور در قلعه و عمارتی خان نشین

بوده است

(سفرنامه پولاک ترجمه کیکاووس جهانداری / 1368 :46)

(هدایت، ج 10، ص 351ـ352)

هنوز نام وی بر این منطقه باقیمانده و به عباس آباد شناخته می شود

به نوشته عبدالله مستوفی(ج1،ص48)

پیش از سال پایانی صدارتش ،

قباله ای تنظیم گردید که در آن صورت تمام املاک

حاجی میرزا آقاسی که او به شاه واگذار کرده بود

ثبت شد همچنین در آن قباله حاجی میرزا آقاسی

تصریح کرده است که آنچه خریده از پول دولت و

برای دولت بوده است در زمان ناصرالدین شاه نیز

هر چه را که بعد از تنظیم آن قباله خریده بود

حتی خانه خود را یکباره به دولت واگذار کرد و 

با یک عبا به بغداد رفت . همچنین بیشتر

زمینهای خالصه تهران که وسیله تامین نان این 

شهر بود ،  به حاجی میرزا آقاسی تعلق داشت

(همانجا) . حاجی میرزا آقاسی از توجه به وضع

مردم و برقراری عدالت غافل نبود و حداقل

قصد داشت به کشور خود خدمت کند

(واتسون،همانجا) در زمان صدارت او ،

محمدشاه قاجار فرمانی را صادر کرد که طبق آن

شکنجه بدنی منع شد و برده فروشی ،

خصوصا فروش افرادی که به غلامی از طریق

خلیج فارس به ایران آورده می شدند ممنوع گردید(همان،ص352_353) 

همچنین میرزا آقاسی در زمان صدارتش حکم به کور کردن هیچ مخالفی

را نداد تا پیش از صدارت میرزا آقاسی در سلسله قاجاریه و سلسله های

قبل از آن رسم کور کردن شاهزادگان مخالف تاج و تخت پادشاه اجرا

می شد که خوشبختانه صدر اعظم های بعد از میرزا آقاسی نیز

به تبعیت از او این شیوه برخورد با شاهزادگان مخالف را کنار گذاشتند

و این شیوه منسوخ گردید

از اقدامات فرهنگی دوره صدارت

حاجی میرزا آقاسی چاپ و نشر نخستین روزنامه بود

که میرزا صالح شیرازی از سالهای 1253 تا 1255

منتشر کرد . روزنامه بی نامی که ادامه آن 

با عنوان وقایع اتفاقیه در روزگار امیر کبیر منتشر شد

ایشان به نشر علوم اسلامی توجه خاصی داشت و 

برای توسعه حوزه ها و مدارس می کوشید .

به نوشته اعتماد السلطنه(1363ش،ص195_196)

وی در 1257 غالب علما را از سراسر کشور به تهران

فراخواند ؛ از جمله ملا محمد تقی اردکانی را از یزد

به تهران آورده و اداره امور مدرسه فخریه (مدرسه مروی)

را به وی تفویض نمود(برای قول دیگر رجوع کنید به 

آقابزرگ طهرانی،1404،قسم1،ص207؛

همو،1403،ج18،ص261)

حاجی میرزا آقاسی در زمینه های گوناگون

آثاری از خود به جای گذاشته است که عبارتند :

1) رساله چهل فصل سلطانی و شیم فرخی

در حکمت عملی و اداره مملکت که در 1264

در خوی تدوین یافته است

2) نشانه نظامی ایران ، درباره ضرورت وجود 

 نشانهای نظامی تالیف در 1252

3) مصابیح محمدیه ، در مباحث اخلاقی ،

فلسفی و دینی ، در چهارده مصباح

بخشی از این کتاب درباره حضرت مسیح(ع)

، حواریون و تورات و انجیل است .

ظاهرا او در تالیف کتاب الرد علی الغادری

(پاسخ به شبهات کتاب میزان الحق نوشته

فنر آلمانی مراجعه کنید به پادری)

در دوره عباس میرزا با میرزا بزرگ قائم مقام همکاری داشته است

(رجوع کنید به اعتضاد السلطنه ص 539)

که احتمالا خلاصه ای از آن در مصابیح محمدیه 

آمده است سال نگارش مصابیح مشخص نیست

ولی در 1263 ملاصالح خوافی آن را در تبریز 

منتشر کرده است .  حاجی میرزا آقاسی 

شعر نیز می سرود و فخری تخلص می کرد

(رجوع کنید به همان،ص 540)

وی رساله منظومی به نام لطایف المعارف دارد

که در 1257 به خط رضا قلیخان هدایت تحریر شده است

حاج میرزا آقاسی همچنین دارای اختراعی نیز می باشد

که شرح آن را در پایین می خوانید :

در آن عصر و زمان چون موتور پمپ وجود نداشت و استفاده از آب چاهها خالی از اشکال نبود حاجی با فکر و ابتکار خود دلو مخصوصی اختراع کرد که آب کشیدن از چاه را سهلتر و سریعتر می نمود و این دلو بعداً به دلو حاجی میرزا آقاسی موسوم گردید.

اما خاصیت این دلو: سابقاً به انتهای طناب چاه یک دلو می بستند و آب را با همان یک دلو از چاه بیرون می کشیدند. این نوع دلوها از دو جهت مفید فایده نبودند: اولاً به علت عمق چاهها مدتی طول می کشید تا دلو پر شده به سطح زمین برسد و دوباره به ته چاه برود. ثانیاً گنجایش دلو و مقدار آبی که در آن جای می گرفت وافی به مقصود نبود.

 حاجی دستور داد سر طناب را که بر روی چرخ چاه قرار دارد به یکدیگر گره بزنند و چندین دلو در فواصل معین به طناب ببندند. فایده و خاصیتی که این دستگاه اختراعی ابتکاری داشت این بود که دلوها پشت سرهم به ته چاه رسیده پر می شدند و یکی پس از دیگری از چاه خارج و در نهر مجاور خالی می شدند.

 با این ترتیب دیگر وقفه و تأملی وجود نداشت و آب چاه که از دلوهای پشت سرهم به سطح چاه می رسید چون نهر کوچکی در روی زمین جاری بود. دلو حاجی میرزا آقاسی دیر زمانی مورد استفاده بود و هر جا به حسب ضرورت با یک دلو یا دلو حاجی میرزا آقاسی آب از چاه می کشیدند ولی امروز موتور پمپ های کوچک و بزرگ که از چاههای کم عمق و عمیق به سهولت آب کافی بالا می کشند جای همه گونه دلو من جمله دلو حاجی میرزا آقاسی را گرفته است.

 باری، چون دلو موصوف مرتباً در حرکت بوده و کمترین مکث و توقفی نداشت علی هذا افرادی را که متواتراً در حرکت باشند و رفت و آمد آنها بدون وقفه انجام گیرد آنها را به دلو حاجی میرزا آقاسی تشبیه و تمثیل می کنند. (1)

(1) : این مطلب برگرفته از وبسایت بیتوته به آدرس زیر می باشد 

http://www.beytoote.com/fun/proverb/aquarius-mirza2-agassi.html

میرزا آقاسی در زمان صدارتش تکیه ای را در تهران ایجاد کرد که بسیار بزرگ بود

لازم به توضیح است تکیه محلی است که جهت انجام مراسم

عزاداری دهه عاشورا و مراسم تعزیه از آن استفاده میشده است

تکیۀ حاج میرزا آقاسی، معروف به تکیۀ عباس‌آباد در میدان ارگ قرار داشت. 

سازندۀ تکیه حاج میرزا آقاسی، صدراعظم محمدشاه بود 

و آن را در زمان صدراعظمی خود (۱۲۵۱-۱۲۶۴ق) ساخت 

و بنا بر ضبط آمار دارالخلافۀ تهران «تکیۀ جناب صدراعظم» نیز نامیده می‌شد

تکیۀ حاج میرزا آقاسی بسیار بزرگ بود و روزنامۀ وقایع اتفاقیه 

در شرح وزش باد و پاره کردن و فروانداختن چادر آن (در روزنامه به نام تکیۀ دولت آمده است) 

به بزرگی چادر اشاره می‌کند 

و می‌نویسد: چادر تکیه ۵۲ ذرع طول و ۳۲ ذرع عرض آن بود که با ۹ دیرک بر پا شده بود؛ 

در صورتی که چادر تکیه‌های بزرگ دیگر را معمولاً با ۳ تا ۶ دیرک برمی‌افراشتند 

(شم‌ ۴۰؛ نیز نک‌ : شهیدی، ۲۴۶)

(چنانچه قبلا توضیح دادم عباس بیات ایروانی مالک منطقه عباس آباد تهران بود

که نام این منطقه هم از اسم او گرفته شده است برای همین

تکیه میرزا آقاسی به تکیه عباس آباد(مالک عباس آباد) هم معروف بود)

همچنین گروهی دیگر از پژوهندگان ، استقلال ایران در زمان وی را ستوده‌اند 

همچنانکه دکتر موسی نجفی- موسی حقانی در روزنامه کیهان می‌نویسند: 

با توجه به ضعف حکومت مرکزی بعد از ترکمنچای، 

حفظ نسبی استقلال ایران 

در زمان محمد شاه و حاجی آقاسی را باید مثبت ارزیابی کرد.

وی در ادامه می‌نویسد:

یکی از عواملی که باعث می‌شود نتوان یک جانبه دربارهٔ محمدشاه 

و حاج میرزا آقاسی صریح قضاوت کرد، 

این است که ایرانی که به دست اینان افتاد، ایران بعد از ترکمنچای بود 

که به هر صورت دولتمردان را سخت در محظور و فشار نگه می‌داشته 

و قدرت و سرعت عمل سیاسی را از آنان سلب می‌کرده‌ است.» 

روزنامه کیهان مورخه ۷ اسفند ۱۳۸۵

همچنین دکتر نوشیروان کیهانی زاده که روزنامه نگار و تاریخنگار هستند

در مطلبی تاریخی که در سایت خویش نوشته اند به میرزا آقاسی هم

اشاره کرده اند و در بخشی از این مطلب در مورد ایشان می نویسند :

در زمینه تضعیف بنیه نظامی ایران و تداوم این ضعف 

اقدام های متعدد دیگر از سوی دولتهای استعمارگر وقت صورت می گرفت 

که پاره ای از این اقدامات از طریق تبلیغات منفی بود. برای مثال:

به استهزا ء گرفتن اقدام میرزا آقاسی ایروانی رئیس الوزراء محمد شاه 

که قسمت قابل ملاحظه ای از پول خزانه کشور را صرف ریختن «توپ» کرده بود. 

این استهزاء با نقشه خارجی صورت می گرفت، که مقام دیگری 

در صدد تقویت بنیه دفاعی ایران بر نیاید. 
«تاریخ» نشان داد که عمل میرزا آقاسی در تقویت ارتش، کار بجایی بود. 

 

نقل از سایت دکتر نوشیروان کیهانی زاده به آدرس :

http://www.iranianshistoryonthisday.com/farsi.asp?GD=11&GM=7#2498

بعد از مرگ محمدشاه قاجار ؛ میرزا آقاسی به عراق رفت

و درتاریخ مرداد ۱۲۲۸ خورشیدی در کربلا درگذشت

قبر مرحوم میرزا آقاسی در شهر کربلا و در حرم امام حسین(ع)

در رواق شمالی معروف به رواق پادشاهان قرار دارد 

هم ایلی های بیات که به زیارت امام حسین(ع)

مشرف می شوند نایب الزیاره بنده هم باشند و

فاتحه ای هم بر سر قبر میرزا آقاسی بخوانند

منبع :

1_ https://rch.ac.ir/article/Details/9318

دانشنامه جهان اسلام